Als u meerdere keren per jaar in het vliegtuig stapt, is de kans groot dat u ooit ongemerkt tussen de wolken hebt gezeten terwijl er een overleden persoon aan boord was. Ja – het klinkt als een verhaal uit een Netflix-serie, maar in 2025 komt het vaker voor dan de meeste reizigers zich realiseren.
Dit onderwerp haalde onlangs weer het nieuws, toen een koppel op een Qatar Airways-vlucht urenlang naast een met een deken afgedekte overledene zat. Zulke berichten laten menig passagier even nadenken: wat als u de volgende bent die een wel erg stille buur treft?
Welnu, het blijft gelukkig uitzonderlijk – van de naar schatting 50.000 lichamen die jaarlijks per vliegtuig vervoerd worden (veel meer dan men op een doorsnee woensdag verwacht), reizen de meesten als vracht in het ruim.
Hoe uitzonderlijk is overlijden aan boord eigenlijk?
Ieder geval haalt de media, maar volgens de medische dienst Global Rescue gaat het wereldwijd om weinig incidenten. De cijfers uit een Amerikaans onderzoek uit 2021 liegen er niet om: per miljoen passagiers is er gemiddeld 18,2 keer een medisch noodgeval, en slechts 0,21 overlijden aan boord. Dat zijn dus minder dan één sterfgeval per vijf miljoen passagiers.
Bovendien zijn niet alle overlijdens onverwacht. Sommige passagiers met een terminale ziekte kiezen er bewust voor om hun laatste reis nog te maken. Luchtvaartmaatschappijen werken dan geregeld in overleg met familie – soms mét een verklaring waarin staat dat geen reanimatie wordt gewenst. “Als je zo’n passagier niet toelaat, ontzeg je iemand zijn of haar laatste wens”, zei dr. Paulo Alves hier eerder al over.
Hoe gaan de luchtvaartmaatschappijen hiermee om?
Cabinepersoneel krijgt inmiddels structureel training om hier met respect en discretie mee om te gaan. Stewardess Brieana Young beschreef het treffend: “Bij een overlijden aan boord doen we er alles aan waardigheid te bewaren. Voor landing wordt de overleden persoon veilig op de stoel geplaatst, net als andere passagiers.”
Dat klinkt misschien vreemd, maar er schuilt een reden achter: zodra het vliegtuig geland is, wordt het toestel formeel als plaats delict beschouwd. De politie inspecteert dan het vliegtuig en alle passagiers, dus houd rekening met wat vertraging bij aankomst.
Wat gebeurt er als iemand onverwacht overlijdt tijdens een vlucht?
Het gebeurt zelden, maar áls het gebeurt zijn er heldere afspraken, opgesteld door IATA – de internationale luchtvaartorganisatie:
- Het personeel probeert de overledene zo ver mogelijk bij de andere passagiers vandaan te plaatsen.
- Als het toestel vol is, wordt gezocht naar een plek buiten alle nooduitgangen.
- Crewleden houden zorgvuldig rekening met de gevoelens van medepassagiers – en direct betrokkenen.
Toch zijn niet alle reizigers hiertegen bestand. In 2023 werd een Britse passagier wereldwijd bekend na een boze socialmediapost over een overlijden in haar cabine – en haar verzoek om terugbetaling van het ticket. Ze en haar familie gaven aan ‘vele slapeloze nachten’ te hebben overgehouden aan het incident.
En lichamen als vracht?
Het merendeel van de overledenen wordt, zoals gezegd, vervoerd als speciale vracht – netjes verpakt volgens strenge regelgeving, compleet met formaliteiten en papierwerk. De Pakketdienst voor mensen, zou je bijna zeggen – maar dan met extra empathie en precisie.
Overkomt het u ooit? Wees dan gerust: u bent niet de enige, en de crew is getraind om het, ook voor omstanders, zo sereen mogelijk te laten verlopen. Trouwens, op Schiphol heeft men dit proces tot een hele gestroomlijnde routine gemaakt – haast Hollands efficiënt.
Mocht u nu met frisse tegenzin dat vliegtuig instappen: onthoud vooral hoe klein de kans is. Grote kans – de volgende keer dat u opstijgt is uw meest stille medepassagier gewoon die goed slapende student op stoel 28A.
