Een waarschuwing van de Russische president Vladimir Putin
Op woensdag heeft Vladimir Putin, de Rusland-president, gewaarschuwd dat Moskou zijn militaire en territoriale belangen in Oekraïne zal blijven nastreven, tenzij Kyiv en zijn westerse bondgenoten de eisen van het Kremlin in de vredesonderhandelingen afwijzen. Tijdens een jaarlijkse bijeenkomst met hoge militaire officieren verklaarde hij dat Rusland de doelen wil bereiken en ‘de onderliggende oorzaken van het conflict wil elimineren’, maar dat het, indien de tegenpartij en haar buitenlandse sponsors geen diepgaande dialoog willen voeren, het land bereid is de ‘vrijheid van zijn historische gebieden’ met militaire middelen af te dwingen.
Diplomatieke pogingen en conflicterende eisen
Na de grootschalige invasie van Rusland in Oekraïne in februari 2022 heeft de Amerikaanse president Donald Trump een uitgebreid diplomatiek initiatief gelanceerd om de bijna vierjarige oorlog te beëindigen. Echter, de inspanningen van Washington stuitten op sterk uiteenlopende eisen van Moskou en Kyiv. Putin gaf aan dat, hoewel Rusland de voorkeur geeft aan diplomatieke oplossingen, het ook bereid is militair op te treden.
De toestand van het Russische leger en militaire innovaties
Putin verklaarde dat het Russische leger sinds het begin van de oorlog de strategische positie aan de frontlinie stevig heeft vastgehouden en dat de troepen nu beter getraind en uitgerust zijn. Hij prees de militaire kracht van Rusland, waaronder de modernisering van het nucleaire arsenaal. Hij kondigde aan dat de nieuwe Oreshnik-ballistische raket, die nu nucleair kan worden ingezet, officieel operationeel wordt deze maand. Het is niet voor het eerst dat Rusland een versie van de Oreshnik test; in november 2024 heeft het een conventioneel uitgeruste versie gebruikt om een Oekraïense fabriek te treffen. Putin claimde dat deze raket onvoorziene interceptie onmogelijk maakt.
De actuele diplomatieke processen en inzet
Deze krachtige uitspraken van Putin volgen op meerdere ronde gesprekken deze week tussen Oekraïense, Amerikaanse en Europese functionarissen, gericht op een door de VS opgestelde vredesregeling. Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy verklaarde na ontmoetingen met Amerikaanse gezanten in Berlijn dat het document binnen enkele dagen afgerond kan zijn en dat het vervolgens aan de Kremlijn wordt voorgelegd.
De Russische eisen en Oekraïense positie
Putin verlangt dat alle gebieden in vier belangrijke regio’s die door zijn troepen gecontroleerd worden, inclusief de Krim – die in 2014 illegaal werd geannexeerd – erkend worden alsRussisch grondgebied. Daarnaast eist hij dat Oekraïne zich terugtrekt uit delen van Oost-Oekraïne die nog niet door Rusland zijn ingenomen. Moskou blijft volhouden dat Oekraïne zijn lidmaatschap van de NAVO moet opgeven en waarschuwt dat het geen troepen van NAVO-leden zal accepteren en ze zal beschouwen als ‘legitieme doelwitten’.
De positie van Oekraïne en veiligheidsgaranties
President Zelenskyy heeft aangeboden dat Oekraïne afstand wil doen van lidmaatschap van de NAVO, mits de VS en andere Westerse landen Kyiv veiligheidsgaranties bieden die vergelijkbaar zijn met die van NAVO-lidstaten. Desalniettemin blijft de voorkeur van Oekraïne uitgaan naar NAVO-lidmaatschap, dat wordt gezien als de beste garantie tegen verdere Russische agressie. Zelenskyy wees de Russische eisen af dat Oekraïne haar troepen terugtrekt uit andere gebieden die Rusland niet met geweld heeft kunnen innemen. Hij noemde het diplomatieke vredesvoorstel dat hij met de Verenigde Staten in Berlijn besprak, ‘niet perfect’ maar ‘zeer werkbaar’ en benadrukte dat Kiev en haar bondgenoten dicht bij een akkoord komen over ‘sterke veiligheidswaarborgen’. Toch blijven de controverse over territoriale controle en soevereiniteit onopgelost.
