Nieuw onderzoek van NASA onthult een opvallend risico: de maan wordt kleiner — en dat brengt serieuze seismische gevaren met zich mee voor komende maanlandingen waar iedereen naar uitkijkt.
Het klinkt als sciencefiction, maar de maan koelt langzaam af. Hierdoor krimpt het binnenste en ontstaan er rimpels in het oppervlak. Vergelijk het gerust met het rimpelen van een appel die te lang in de fruitschaal heeft gelegen. Door die ‘krimp’ ontstaan maanbevingen en soms zelfs landverschuivingen.
Die maanbevingen — oftewel ‘moonquakes’ — worden vooral waargenomen in het zuiden van de maan, waar het landschap een stuk ruiger en mysterieuzer is dan bij de oude Apollo-landingsplekken. NASA-baas Bill Nelson noemt het gebied “vol kraters, sommige dieper dan 4 kilometer” — niet bepaald een fijn plekje voor een soepele landing.
- Diepe kraters en grillig terrein beperken geschikte landingszones sterk.
- Bewegende breuklijnen brengen een risico voor zowel bemande als onbemande uitrusting.
Waar Neil Armstrong in 1969 zachtjes neerkwam op de Zee der Rust, is het zuiden van de maan gevormd door een gigantische botsing — meer dan 3,5 miljard jaar geleden. Met seismometers uit het Apollo-tijdperk, die verrassend genoeg nog steeds nuttig zijn, meten wetenschappers nu trillingen in dat gebied.
In augustus 2024 landde India’s Chandrayaan-3-lander als eerste nabij de zuidpool. Dat was een historisch moment voor de ruimtevaart, en eerlijk: een tikje trots voelde ik als Europeanen — het idee leeft dat de ruimte tegenwoordig voor iedereen bereikbaar is.
Toch duikt er met Artemis III een nieuw probleem op. Die missie wil in 2026 (!) opnieuw mensen een week lang op de maan laten verblijven. Alleen zitten er nu zorgen: als de bevingengolven krachtig genoeg zijn, zouden ze de geplande landingszones onstabiel kunnen maken — niet bepaald iets om licht over te denken.
Tom Watters van het Smithsonian Institution — een naam die u wellicht kent uit documentaires — waarschuwt dat zware maanbevingen “krachtige schokken van de ondergrond kunnen veroorzaken”. De verschuivingen ontstaan vermoedelijk door bestaande breuklijnen, maar er zouden zelfs nieuwe gevormd kunnen worden door de aanhoudende krimp.
Voor architecten van maanbasissen — want ja, dat staat op de agenda — betekent dat: continu rekening houden met veranderende maanstructuren. Niet alleen het globale spreidingspatroon van jongere breuken, maar ook hun activiteit en het risico op nieuwe scheuren spelen mee. Best een klus, zelfs voor NASA-normen.
En alsof het allemaal nog niet uitdagend genoeg is, noemt NASA Artemis III nu al “één van de meest complexe staaltjes techniek en lef in de ruimtegeschiedenis”. Het besef dringt door: als we serieus bases op de maan willen bouwen, kan frisse seismische data erg waardevol blijken. Of, zoals onderzoeker Renee Weber van NASA’s Marshall Space Flight Center terecht opmerkt: “Meer actuele metingen zijn onmisbaar als we de veiligheidsrisico’s voor mensen willen snappen — en verkleinen.”
Dus: geen sciencefiction meer, maar een serieuze uitdaging voor de komende generatie ruimtevaarders. Gaat u binnenkort lunchen met uitzicht op de ‘Mare Australis’? Dan weet u in elk geval wat er zich afspeelt onder het maanstof.
