Het klinkt bijna te bijzonder om waar te zijn: het simpelweg ruiken van tranen van een vrouw kan de agressie bij mannen met ruim 40 procent verminderen. Dat blijkt uit recent onderzoek van het Weizmann Instituut voor Wetenschap in Israël.
De verrassende kracht van menselijke tranen
We zijn gewend tranen te zien als een emotionele uiting — soms gênant in het openbaar vervoer of heel herkenbaar bij een romcom op de bank. Maar wist u dat tranen ook subtiele signalen aan de hersenen afgeven? Volgens de Israëlische wetenschappers bevatten menselijke tranen chemische stoffen die specifieke regio’s in het mannelijk brein activeren én kalmeren — met een bijzonder effect op agressie.
Hoe verliep het onderzoek?
Voor het experiment werden de tranen letterlijk van gezichten verzameld van vrouwen die net een zielige film hadden bekeken. Beeld u even in: een lab vol onderzoekers en tientallen tissues… Daarna werden 31 mannen uitgenodigd om een frustrerend computerspel te spelen — u kent het wel, systemen die stiekem punten afpakken zodat u zich haast niet kunt beheersen.
Vervolgens kregen de deelnemers ofwel een zoutoplossing, ofwel de echte tranen (op een watje onder de neus). Vervolgens werd hun gedrag gemeten — met verrassende uitkomst. De mannen die de tranen roken, bleken bijna de helft minder geneigd om wraakzuchtig te reageren dan de groep met de zoutoplossing.
Wat gebeurt er in het brein?
Met hersenscans (fMRI) werd ontdekt dat de gebieden die geuren verwerken en die voor agressie verantwoordelijk zijn, meer gingen samenwerken — maar de echte agressiecentra werden juist minder actief. “De afname van agressie was indrukwekkend en duidelijk meetbaar,” aldus professor Noam Sobel, leider van het onderzoeksteam in Israël. “Het lijkt erop dat wat er in tranen zit daadwerkelijk agressie verlaagt.”
Wat betekent dit voor ons dagelijks leven?
Dit nieuws is niet alleen voer voor een goede discussie bij het ontbijt — het laat ook zien hoe diep menselijk gedrag beïnvloed wordt door subtiele signalen, soms zonder dat we het zelf merken. Eerder werk van Sobel’s lab liet zien dat het ruiken van vrouwelijke tranen ook het testosteronniveau bij mannen verlaagt. Of dit in het dagelijks verkeer in bijvoorbeeld Amsterdam of Utrecht direct tot minder ruzie op straat leidt, is echter nog de vraag.
- In de dierenwereld is het effect duidelijker; bijvoorbeeld blinde molratten smeren zich zelfs onder met tranen om agressie van soortgenoten af te remmen.
- Bij mensen vermoeden de onderzoekers dat vooral baby’s — die niet kunnen praten of zichzelf beschermen — baat hebben bij deze evolutionaire truc.
Praktische weetjes (en een kleine disclaimer)
Nu is het natuurlijk niet praktisch om bij elk conflict een traandoekje bij de hand te hebben. Maar het onderzoek benadrukt wel: lichaamssignalen werken subtiel. De samenstelling van tranen speelt waarschijnlijk een grotere rol dan we tot nu toe dachten — misschien wel vooral om onze meest kwetsbare familieleden, jonge kinderen, te beschermen tegen agressie.
Voor iedereen die weleens een traan wegpinkt bij een tv-programma van BNNVARA: ervaar het vooral als een krachtig fenomeen van de menselijke biologie — niet als zwakte.
Conclusie
Tranen zijn dus meer dan puur emotioneel — ze beïnvloeden ongemerkt het gedrag van de mensen om ons heen. een onverwacht mooie vondst, die misschien nog meer sociale inzichten gaat opleveren. Reden genoeg om dit even te onthouden voor op een drukke werkdag of tijdens een fel debat in Den Haag.
