De recente ontwikkelingen in Genève
Op maandag werden de onderhandelingen tussen Oekraïne en de Verenigde Staten als „zeer productief” beschreven. Er werd melding gemaakt van een “bijgewerkte en verfijnde vredesraamwerk” na de gesprekken in Genève. Volgens een gezamenlijke verklaring van Oekraïne en de VS is er sprake van “noemenswaardig succes” tijdens deze besprekingen.
Hoewel er geen specifieke details werden gedeeld, vertelden Europese leiders dat men optimistisch is, maar tegelijk waarschuwden dat nog “grote vraagstukken” openstaan. Oekraïne en haar bondgenoten proberen de Amerikaanse eisen te navigeren, die betrekking hebben op een voorstel van 28 punten dat volgens hen de belangrijkste eisen van het Kremlin zou bevatten.
Moscou hield vol dat ze van de onderhandelingstafel was uitgesloten en het was onduidelijk of Oekraïense tegenvoorstellen acceptabel zouden zijn voor Rusland.
Reacties en standpunten
De Amerikaanse president Donald Trump uitte zich ook over de situatie. Op Truth Social vroeg hij of het mogelijk is dat er daadwerkelijk grote vooruitgang wordt geboekt in de vredesgesprekken tussen Rusland en Oekraïne. Hij stelde dat men nog niet moest geloven dat er iets positiefs gebeurt, tenzij men dit echt ziet.
Volgens Oekraïense bronnen was de delegatie onderweg terug naar huis om verslag uit te brengen over de voortgang. President Volodymyr Zelenskyy gaf aan dat verdere stappen en tijdlijnen op basis van deze rapportages zullen worden vastgesteld.
Tijdens een videoverbinding op een top in Zweden stelde Zelenskyy dat Oekraïne samenwerkt met partners om te zoeken naar compromissen die het land versterken zonder het te verzwakken. Hij waarschuwde vrijdag dat Oekraïne mogelijk de zwaarste week tot dan toe zou meemaken, vanwege de keuze tussen het behoud van haar “waardigheid” en haar “belangrijke partner”.
Trump voegde meer spanning toe door Oekraïne te beschuldigen van het tonen van “nul dankbaarheid” aan de VS voor de hulp tijdens het conflict. Ondertussen meldden Amerikaanse functionarissen, waaronder diplomaat Marco Rubio, dat er “enorm veel vooruitgang” was geboekt na de onderhandelingen.
Zelenskyy probeert een evenwicht te vinden tussen het appeaseren van Trump en het beschermen van de soevereiniteit van Oekraïne, terwijl hij binnenlands onder vuur ligt vanwege een corrupteschandaal. Hij uitte daarom dat Oekraïne dankbaar was aan de Verenigde Staten en zeker ook aan president Trump persoonlijk.
In een apart communiqué benadrukte Zelenskyy dat er signalen te horen zijn dat Trumps team ons hoort.
Over de druk die op Oekraïne werd uitgeoefend om vóór Thanksgiving een akkoord te bereiken, zei Rubio dat de VS zo snel mogelijk willen afronden. “We zouden het liefst donderdag willen,” voegde hij toe.
Internationale en Europese reacties
Karl Leavitt, woordvoerder van het Witte Huis, stelde dat op dit moment geen plannen bestaan voor Zelenskyy om naar Washington te komen. Maar hij voegde eraan toe dat de situatie snel kan veranderen. Over de onderhandelingen zei Leavitt dat de meeste punten overeenstemming hadden gevonden en dat Oekraïne met de Russen heeft gewerkt aan de taal van de akkoorden. Ze waren volgens haar “eigenlijk in een goede positie”.
Gelijktijdig blijven Europese leiders terughoudend. Finse president Alexander Stubb verklaarde op X dat de onderhandelingen een stap voorwaarts zijn, maar dat nog grote vraagstukken moeten worden opgelost. Op een top in Angola spraken EU-leiders over het probleem, terwijl circulerende mediaberichten gingen over een tegenvoorstel van Europese grootmachten.
Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, stelde dat er nu een stevige basis ligt om verder te gaan, hoewel nog niet alles is geregeld.
Een woordvoerder van de Duitse regering verklaarde dat Berlijn de vooruitgang in Genève “zeer positief” ziet, aldus Reuters.
Het Russische perspectief en controverses over het plan
Het plan dat door Trump wordt gesteund, zou de effectieve capitulatie van Oekraïne betekenen. Het zou belangrijke gebieden afstaan aan Rusland, terwijl de militaire kracht wordt verminderd zonder dat Oekraïne grote concessies krijgt. President Vladimir Poetin wil dat de Russische invloed wordt erkend in wat hij noemde “wat hij heeft gestolen”. Dit betreft onder meer het volledige oostelijke Donbas en de annexatie van de Krim in 2014, die volgens hem de facto als Russisch erkend zou worden.
President Zelenskyy noemde maandag dat dit een “voornaamste probleem” is, omdat het de principes van territoriale integriteit en soevereiniteit ondermijnt.
De Amerikaanse bondgenoten en parlementariërs stellen vragen over wie achter het plan zou kunnen zitten en hoeveel Oekraïne hierin daadwerkelijk is geraadpleegd. Rubio beweerde dat het plan door de VS is opgesteld, gebaseerd op informatie die hij van een bipartijdige groep senatoren had gekregen.
Moskou houdt vol dat het niet officieel betrokken is bij de onderhandelingen. Tijdens een telefoongesprek met de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan zei Poetin dat het plan, “zoals wij het hebben bekeken,” overeenkomt met de bespreking tijdens zijn zomerbijeenkomst met Trump in Alaska. Hij suggereerde dat het mogelijk de basis voor een definitieve vredesregeling zou kunnen vormen, maar het is onduidelijk of de Kremlin akkoord gaat met eventuele wijzigingen die Oekraïne en Europa nodig zouden hebben.
De woordvoerder van het Kremlin, Dmitry Peskov, verklaarde maandag dat er geen update is over de voortgang van de onderhandelingen tussen Oekraïne en de VS. Volgens hem volgen ze de media-reacties op de voet, maar hebben ze nog niets officieels ontvangen.
Ook benoemde hij dat er geen plannen zijn voor een ontmoeting tussen de Russische en Amerikaanse delegaties deze week.
