De situatie aan de Zuidgrens van Peru
Op vrijdag heeft de president van Peru, José Jerí, aangekondigd dat zijn regering een noodtoestand zal afkondigen langs de zuidelijke grens. Daarnaast worden extra militaire eenheden ingezet om de situatie te beheren, aangezien een groot aantal Venezolaanse migranten in noordelijke richting vertrekt vanuit Chili. Deze ontwikkeling volgt op een periode waarin anti-immigratiedruk toeneemt tijdens de uitdagende presidentscampagne in Chili.
Achtergrond en migratiepatronen in Latijns-Amerika
Al lange tijd trekken honderden duizenden migranten, op zoek naar betere kansen of ontvluchtend crises in hun thuislanden, door het continent. Velen steken de grens naar Peru over, op weg naar Chili, dat bekend staat als een van de meest stabiele en welvarende landen in de regio. Voor velen betekent dit de poging om een nieuw leven op te bouwen in een stabielere omgeving.
De laatste jaren is er echter een verschuiving zichtbaar: een steeds groter aantal mensen zonder officiële documenten in Chili, vooral Venezolanen die hun land ontvluchtten vanwege economische instabiliteit en autoritaire regimes, vertrekt nu ook uit Chili in de tegenovergestelde richting. Deze verandering wordt gekenmerkt door een toenemende strengheid in het immigratiebeleid van Chili.
Politieke context en retoriek
De ultraconservatieve advocaat José Antonio Kast, die de favoriet is om de presidentsverkiezingsrunoff op 14 december te winnen, richt zijn campagne op de publieke angst voor immigratie uit Venezuela en de groei van georganiseerde misdaad. Tijdens een campagnevideo bij de dunne grens tussen Chili en Peru vorige week waarschuwde hij dat immigranten zonder de juiste papieren het land moeten verlaten voordat het te laat is.
In de video stelde Kast dat immigranten nog 111 dagen de tijd hebben om vrijwillig Chili te verlaten, verwijzend naar de datum waarop een nieuwe regering de macht overneemt van huidig president Gabriel Boric. Hij dreigde met het stoppen, arresteren en uitzetten van degenen die niet vrijwillig vertrekken.
Reactie en gevolgen in de regio
Al snel verschenen beelden in de Peruaanse media van migrantenfamilies die, met backpacks en vuilniszakken gevuld met bezittingen, in noordelijke richting naar Peru trokken. Binnen enkele dagen reisde president Jerí naar die grensregio om de grenscontrole te inspecteren en werden gewapende troepen ingezet om de veiligheidsoperaties te versterken.
In Chilee meldden inwoners van grensplaatsen dat de situatie chaotischer werd doordat groepen mensen die het land verwierven maar geen toestemming hadden om Peru binnen te gaan, gestrand raakten in een soort limbo. Op vrijdag hield Jerí een top met zijn kabinet en kondigde hij de noodtoestand af in de regio.
Onduidelijkheid en internationale reacties
Het is onbekend hoeveel mensen daadwerkelijk besloten hebben te vertrekken uit Chili onder druk van Kast’s dreigementen en de vermeende toename van xenofobie in het land, dat ongeveer 18,5 miljoen inwoners telt. Kast publiceerde op vrijdag een nieuwe video waarin hij zijn waarschuwing herhaalt en Boric oproept te reageren.
De Peruaanse minister van Buitenlandse Zaken, Hugo de Zela, verwierp Kast’s uitspraken en benadrukte dat een presidentskandidaat niet namens de Peruaanse regering kan spreken. Over de invloed van Kast’s campagnespeech op migrantenstromen zei de Chileense minister van Veiligheid, Luis Cordero, dat retoriek soms gevolgen heeft.
Hij voegde toe dat migranten niet als instrumenten mogen worden gebruikt om controverses te genereren tijdens de verkiezingen, en dat het belangrijkste doel is om een humanitaire crisis te voorkomen.
