gesloten onderhandelingen en de positieve houding van Kremlin-vertegenwoordigers
De gesprekken over een einde aan de oorlog in Oekraïne zijn deze week opnieuw gericht op de Verenigde Staten. De vertegenwoordiger van de Russische president Vladimir Poetin noemde de discussies “opbouwend”, terwijl Washington zich inzet voor een vredesakkoord voor Kerstmis. Tijdens korte opmerkingen aan journalisten in Miami gaf Kirill Dmitriev, de vertegenwoordiger van Kremlin, aan dat de onderhandelingen begonnen en voortgezet worden. Hij zei: “De discussies zijn constructief, ze zijn begonnen en gaan door, en zullen morgen ook voortzetten.”
Details over de veiligheidsgaranties en de Britse waarborgen
Deze ontwikkelingen volgen op verklaringen van onderhandelaren uit Oekraïne, Europa en de VS, die vorige week meldden dat Kiev stevige veiligheidswaarborgen aangeboden kreeg. Een van die garanties zou vergelijkbaar zijn met artikel 5 van de NAVO-verdragen en een collectieve reactie van de bondgenoten verzekeren bij een eventuele nieuwe aanval van Moskou. Echter, de Kremlin-vertegenwoordigers uiten scepticisme over de acceptatie van deze voorwaarden door Rusland. Zoals Yuri Ushakov, de buitenlandse adviseur van Poetin, verklaarde, zouden de door Kyiv en Europa gevraagde wijzigingen “certainly niet verbeteren of het uitzicht op een langdurige vrede vergroten,” aldus het Russische staatsbureau Tass.
Amerikaanse politieke standpunten en de onderhandelingsstrategie
Volgens senator Lindsey Graham (R-S.C.) is de kans groot dat de Amerikaanse onderhandelaren de bereidwilligheid van Poetin om de oorlog te beëindigen hebben overschat. In een interview met NBC’s “Meet the Press” waarschuwde hij dat Poetin door zou blijven met het veroveren van de Donbas totdat de VS meer druk uitoefenen. Graham stelde dat Washington probeert Rusland opnieuw aan de onderhandelingstafel te krijgen, maar dat Poetin alle pogingen afwijst. Hij voegde eraan toe: “Ik zou alles inzetten als Poetin nee zegt,” en stelde voor dat de VS Tomahawk-raketten aan Oekraïne zou leveren en container-schepen met gesanctioneerde Russische olie zou in beslag nemen.
Standpunten uit de Oekraïense en Amerikaanse onderhandelingen
De Amerikaanse president Donald Trump drong erop aan dat Oekraïne een vredesregeling zou accepteren die in het voordeel van Rusland zou zijn. Oekraïne heeft echter duidelijk geweigerd afstand te doen van gebieden die door Moskou niet met geweld zijn veroverd. Dit was onderdeel van Trumps oorspronkelijke vredesplan van 28 punten, dat vorige maand gelekt werd. Het plan is sindsdien herzien tijdens diplomatieke besprekingen in Europese hoofdsteden en de VS, om het voor Oekraïne acceptabeler te maken. Toch blijven kwesties over de soevereiniteit en territoriale integriteit onopgelost.
Oekraïne’s houding en de voorstel tot trilaterale bijeenkomst
President Volodymyr Zelenskyy uitte zaterdag via Telegram dat vrede beter is dan oorlog, maar niet tegen elke prijs. Zijn onderhandelingsgroep had vrijdag meetgesproken met de Amerikaanse delegatie en Europese functionarissen, voorafgaand aan de ontmoeting met Dmitriev. Zelenskyy bevestigde ook dat de VS een trilaterale bijeenkomst hebben voorgesteld, inclusief Rusland en Oekraïne.
Mogelijke directe communicatie tussen Poetin en Macron
In een onverwachte ontwikkeling liet de woordvoerder van het Kremlin, Dmitry Peskov, zondag weten aan het Russische persbureau Ria dat Poetin bereid zou zijn om rechtstreeks te spreken met de Franse president Emmanuel Macron. Dit gebeurt terwijl Europa moeite heeft gehad een plek aan de onderhandelingstafel te veroveren, aangezien de Europese leiders grotendeels buitenspel staan bij de gesprekken tussen Washington en Moskou.
Reacties van Frankrijk en de Europese Unie
Peskov verklaarde dat een mogelijk gesprek met Macron over “proberen elkaars standpunten te begrijpen” zou moeten gaan, en niet over “elkaar uitschelden.” Het Franse nieuwsagentschap France 24 berichtte dat de Franse regering positief reageert op de mededeling uit het Kremlin. Macron stelde afgelopen week dat Europa opnieuw directe gesprekken met Poetin moet aangaan als de recente Amerikaanse inspanningen falen. Zelenskyy benadrukte zaterdag dat Oekraïne moet “vechten” om de huidige onderhandelingssessies voort te zetten, onder leiding van de VS en met steun van Europa.
Europese verdeeldheid over Russische assettransfers en de positie van Poetin
De EU toonde donderdag een duidelijke scheuring toen het niet eens kon worden over de overdracht van miljarden aan Russische activa. Deze waren door Moskou in beslag genomen sinds de volledige invasie in 2022. In plaats daarvan werd een lening van 105 miljard dollar goedgekeurd om Oekraïne de uitgaven de komende twee jaar te ondersteunen. Poetin heeft zijn ongenoegen over Europa expliciet uitgesproken en keerde zich tegen de Europese leiders, die hij vorige week “kleine varkens” noemde. Hij beschuldigt hen ervan de vredesinspanningen van de Amerikaanse president Trump te willen tegenhouden en waarschuwt voor de dreiging van oorlog op het continent. Poetin uitte woensdag de hoop dat Europa weer in dialoog zou treden met Moskou, al dan niet onder de huidige leiders.
