Een terugkerend wereldprobleem
Voor de derde opeenvolgende keer bevindt Sudan zich bovenaan de lijst van wereldwijde humanitaire crises, afkomstig van een internationale hulporganisatie, zo kwam dinsdag naar buiten. Het conflict dat het noordoostelijke deel van Afrika teistert, heeft geleid tot een situatie waarin de noodhulpstrukturen onder grote druk staan. De organisatie, het International Rescue Committee (IRC), stelt dat Sudan zich dit jaar opnieuw in de koppositie bevindt van haar jaarlijkse Emergency Watchlist, waarop twintig landen staan die risico lopen op verdere verslechtering van humanitaire noodsituaties in 2026.
Fundingsniveaus en waarschuwingen
Volgens de IRC moet de wereldwijde financiering voor hulpverlening aanzienlijk worden verhoogd, aangezien die afgelopen jaar met vijftig procent is gedaald. De organisatie waarschuwt dat 2026 mogelijk het dodelijkste jaar ooit wordt voor humanitaire hulpverleners, mede door de afname van financiële steun. Het rapport benadrukt dat door de verslechtering van de hulpbronnen en de toenemende gewelddadigheden, de situatie in Sudan en andere getroffen landen onhoudbaar wordt.
Naast Sudan: andere getroffen regio’s
De lijst bevat ook de bezette Palestijnse gebieden en Zuid-Soedan, die op respectievelijk tweede en derde plek staan, vanwege de verslechterende humanitaire omstandigheden daar. Daarnaast worden onder andere Ethiopië, Haïti, de Democratische Republiek Congo, Libanon en Oekraïne genoemd. Syrië en Jemen, beide al meer dan tien jaar verwikkeld in burgeroorlogen, blijven eveneens opgenomen. Hoewel deze twintig landen slechts 12 procent van de wereldbevolking uitmaken, vertegenwoordigen ze 89 procent van degenen in nood, met 117 miljoen ontheemden, aldus de IRC. Voor 2029 verwacht de organisatie dat meer dan de helft van de uiterst arme mensen wereldwijd in deze regio’s zal wonen, en spreken ze van een ‘Nieuw Wereldorden’ dat het post-WWII internationale systeem vervangt, gebaseerd op regels en rechten.
Oorzaken van conflicten en economische betrokkenheid
De organisatie stelt dat veel conflicten worden aangedreven door machtsstrijd en winstbejag. In Sudan zouden de wapenvoerders en hun internationale supporters profiteren van de goudhandel, wat volgens de IRC verwoestende gevolgen heeft voor de burgers. “De lijst van dit jaar toont niet alleen de omvang van de ellende, maar fungeert ook als waarschuwing,” aldus Miliband. “De Nieuwe Wereldorde is hier, en de spanningen nemen overal toe. Wanorde schept nieuwe chaos.”
Oproep tot bindende acties
De IRC dringt aan op het nemen van bindende maatregelen in reactie op de wereldwijde crises, waaronder het opschorten van het vetorecht van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in situaties van massale wreedheden. Deze oproep wordt gedaan in een poging om internationale actie te versterken en de impasses in het handhaven van mensenrechten te doorbreken.
De escalation: de crisis in Sudan
Sudan kwam in april 2023 in chaos terecht toen een machtsstrijd escaleerde tussen het militaire apparaat en de sterk georganiseerde paramilitaire Straal Support Forces (RSF). Dit conflict leidde tot grootschalige massale moorden, verkrachtingen en etnisch gemotiveerd geweld. Volgens de VN en internationale mensenrechtenorganisaties kunnen deze daden worden gekwalificeerd als oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Het conflict heeft meer dan 40.000 doden geëist, hoewel hulporganisaties aangeven dat dit cijfer waarschijnlijk veel hoger ligt.
Huidige humanitaire situatie
De oorlog heeft meer dan 14 miljoen mensen ontheemd gemaakt en heeft geleid tot uitbraken van ziekten en hongersnood in verschillende delen van Sudan. Volgens David Miliband, hoofd van de IRC, symboliseert de schaal van deze crisis de onderliggende wanorde in het land. Hij roept de internationale gemeenschap op tot dringende actie om te voorkomen dat 2026 wordt gekenmerkt als het gevaarlijkste jaar tot nu toe. Zowel de RSF als het militaire gezag worden beschuldigd van schendingen van het internationaal recht, hoewel de meeste wreedheden worden toegeschreven aan de RSF, dat wordt beschuldigd van genocide in Darfur door de Amerikaanse regering.
De recente horrors in Darfur
In oktober werden geweldsmisdrijven gemeld nadat de RSF de controle overnam in el-Fasher, de laatste bolwerk van de militaire troepen in de uitgestrekte regio Darfur. Getuigen vertelden aan het agentschap Associated Press dat de strijders van de RSF huis na huis doorzochten, burgers vermoordden en seksueel geweld bedreven. Volgens de VN- Mensenrechtencommissaris Volker Türk zijn er oorlogsmisdaden en mogelijk misdaden tegen de menselijkheid gepleegd in de stad. Satellietbeelden, geanalyseerd door de Humanitarian Research Lab van de Yale School of Public Health, lijken aan te tonen dat de RSF sinds de overname van de stad betrokken is bij wijdverspreide en systematische massamoorden, inclusief pogingen van vluchtende burgers en mensen die in de wijk Daraja Oula bescherming zochten.
Inzet van het onderzoek en de reactie van de RSF
Het rapport van het HRL, uitgebracht op dinsdag, stelt dat de RSF een “systematische campagne van meerdere weken” heeft opgezet die gericht was op het documenteren en vernietigen van bewijzen van de misdaden. De organisatie heeft nog geen reactie gegeven op verzoeken om een reactie.
