Voor een kleine groep vrouwen in Nederland is allergie voor sperma een serieus obstakel voor een intiem leven. Misschien klinkt het zeldzaam, maar sperma-allergie – officieel bekend als Seminale Plasma Hypersensitiviteit (SPH) – komt vaker voor dan je denkt. En ja, het wordt opvallend vaak verkeerd gediagnosticeerd.
Wat is sperma-allergie eigenlijk?
SPH is een type 1 allergische reactie. Dat betekent dat het immuunsysteem extra fel reageert op bepaalde eiwitten in het spermaplasma — vergelijkbaar met hoe mensen reageren op bijvoorbeeld pinda’s of kattenharen. Niet het zaadcelletje zelf, maar een bepaald eiwit – prostaat-specifiek antigeen (PSA) – is meestal de boosdoener.
Hoe herkent u de symptomen?
- Brandend, jeukend of rood gevoel op de huid of vagina na contact
- Zwelling (lokaal)
- Netelroos, kortademigheid of duizeligheid
- Heel soms zelfs heftige allergische reacties tot anafylaxie
Een universitair studente uit Colorado beschreef dat orale seks leidde tot ontstekingen en tijdelijke gezichtsverlamming (!) — het bleek samen te hangen met de hoeveelheid sperma waaraan ze was blootgesteld.
SPH werd voor het eerst in 1967 opgenomen in medische literatuur, na een heftig allergisch incident bij een jonge vrouw. Lange tijd dacht men dat er wereldwijd minder dan honderd gevallen waren– pas eind jaren negentig werd duidelijk hoe vaak het écht voorkomt.
Onterecht andere diagnoses
SPH wordt vaak verward met soa’s, schimmelinfecties of ‘gewone gevoeligheid’. Uit een studie uit 1997 bleek dat bijna 12% van de vrouwen met klachten na seks, eigenlijk SPH had. In 2013 werd een vergelijkbaar percentage gevonden in onderzoek bij Europese vrouwen. Volgens experts zijn de echte cijfers waarschijnlijk veel hoger — mede doordat het onderwerp best gevoelig ligt onder patiënten én artsen.
Mogelijke kruisreacties & regionale weetjes
Grappig detail: het PSA-eiwit in menselijk sperma lijkt opvallend veel op een eiwit (Can f 5) uit hondenhaar. Dus: vrouwen met een hondenallergie lopen extra risico. Het klinkt wat Rotterdams direct, maar een notenallergie kan zelfs via sperma overgedragen worden — als de partner pinda’s heeft gegeten bijvoorbeeld. Een OnlyFans-ster uit Amsterdam waarschuwde daar in 2022 voor, na zelf zo’n heftige voedselallergische reactie te hebben meegemaakt.
Diagnose en opties bij SPH
SPH wordt meestal vastgesteld met een simpele huidpriktest bij de allergoloog. Gelukkig bieden condooms veel bescherming — maar helaas, een kleine groep is óók weer gevoelig voor latex, waardoor veilige seks ineens best lastig wordt.
Zwanger worden kán gewoon, want de allergie is voor het plasma, niet voor de zaadcellen zelf. Er zijn inmiddels speciale behandelingen die u hier in Utrecht of bij het AMC in Amsterdam kunt volgen: van antihistaminica vooraf, tot desensibilisatietherapieën met verdunde seminalplasma-injecties. Bij echt heftige reacties wijken stellen soms uit naar IVF met gewassen sperma — zo krijgt u hopelijk toch uw wenskind zonder risico’s.
Sperma-allergie bij mannen — bestaat dat?
Hoewel zeldzaam, kunnen ook mannen allergisch zijn voor hun eigen sperma. Dit heet POIS (post-orgasmic illness syndrome). Symptomen? Extreem moe, grieperig, zweten, stemmingswisselingen, jeukende ogen. Ze kunnen direct na het klaarkomen ontstaan en dagen aanhouden. Sinds de eerste rapportage in 2002 zijn er wereldwijd ongeveer 50 gevallen officieel gemeld. Maar experts verwachten dat het in werkelijkheid vaker voorkomt.
Het onthouden waard
- Denk bij branderige, jeukende klachten na seks aan sperma-allergie
- Laat u testen als u vermoedt dat u gevoelig bent
- Condooms helpen meestal — behalve als u óók last van latex heeft
- Ook mannen kunnen (heel soms) een sperma-allergie ontwikkelen
Het taboe doorbreken is belangrijk— zelfs in tolerante steden als Amsterdam of Groningen. Aarzel niet om dit met uw huisarts te bespreken. De kans is groot dat u niet de enige bent. Het is 2025, niemand hoeft hier nog in stilte mee te worstelen.
