In een steeds duurder wordend horecalandschap komt de relatie tussen gast en restaurant vaker onder spanning te staan. De laatste rel komt uit Oost-Londen: Köd London, een Deens steakhouse, is in opspraak geraakt vanwege een nogal pittige boodschap op hun menukaart. Die hint namelijk dat als je alleen kraanwater bestelt, je óók een donatie aan het Rode Kruis moet overwegen.
Wat gebeurde er precies?
Köd London, gerund door de Deense Morten P. Ortwed, biedt gasten de keuze: gratis kraanwater – maar dan wel graag met een knipoog naar het goede doel. Op de kaart prijkt een duidelijke, ietwat bijdehante boodschap:
- “U kunt kiezen voor alleen kraanwater, maar vergeet niet dat wij een restaurant zijn, geen goed doel — we moeten óók de rekeningen betalen.”
- “Weet u wie wel een goed doel runt? Het Rode Kruis! Bestel gewoon kraanwater, maar overweeg dan een donatie van €1,15 aan het Rode Kruis. Iedereen gelukkig.”
Klanten reageren: ‘Dit slaat toch nergens op?’
Jane Breeds (27) uit Essex struikelde over de tekst tijdens een ‘all-you-can-eat roast dinner’ bij Köd London. Samen met haar partner besloot ze demonstratief géén drankjes te bestellen en hielden ze het bij een kan kraanwater. “Toen ik het las, moest ik lachen — maar we besloten meteen: geen drankjes vanavond,” zegt ze. Toch bleek de service keurig. Zonder opmerking of gezeur kregen ze hun water, gaven zelfs 15% fooi op de totaalrekening van £60 (zo’n €70), maar doneerden niet aan het Rode Kruis.
Jane besloot haar ervaring te delen op X (het voormalige Twitter), compleet met een foto van de bewuste menu-opmerking: “Bij Köd Steakhouse na dit lezen expres geen drankjes besteld. Wat een bizarre actie haha.”
Ondernemer reageert met Deense nuchterheid
Morten Ortwed (38), de eigenaar, reageerde via X met humor: “Blij met de aandacht. Kraanwater blijft gratis, doneren mag – hoeft niet.” Volgens Ortwed was het bedoeld als typisch Deense humor. “U bent trouwens de eerste met een negatieve reactie — maar we nemen het mee in onze evaluatie. Dank voor uw feedback.” Aan Kennedy News legt hij uit: “Ik snap dat men het brutaal vindt. Maar als je alleen water drinkt in een restaurant, zou het mooi zijn als je iets terugdoet. Dat is toch eerlijk?”
De knoop: is het écht zo ongewoon?
In Nederland kennen we veel gastvrijheid – maar zien we deze strategie zelden. Veel restaurants in Amsterdam of Utrecht vragen wel een kleine bijdrage voor kraanwater, of stellen een goede doel voor, maar zo nadrukkelijk als bij Köd is hier ongebruikelijk. Waar ligt de grens?
- Voor de ondernemer: Met de stijgende lasten is elke omzet welkom. Maar dwing je gasten onbedoeld in een ongemakkelijke positie?
- Voor de gast: Is het zo erg om een euro extra aan een goed doel te geven – of voelt het gewoon als morele druk?
Praktische tips voor horeca én gasten
- Ondernemers: Transparant zijn over kosten is prima, maar verbind optionele bijdragen nooit direct aan primaire diensten. Een zachte uitleg werkt beter dan humor met scherpe randjes.
- Gasten: Schaam je niet voor kraanwater – vraag er gerust om. Voel je vrij om wel of niet te doneren. Vergeet niet: service wordt gewaardeerd, een fooi ook!
- Verrassende weetjes: In veel Scandinavische landen is een kleine waterbijdrage of optionele donatie doodnormaal. In Rotterdam vraagt menig tent gewoon 50 cent voor kraanwater, en niemand kijkt ervan op.
Mijn ervaring als redacteur – en hoe nu verder?
Na tien jaar schrijven over horeca-etiket valt me op: eerlijkheid wint het altijd van dwang. Köd’s benadering is gewaagd, maar misschien net iets te bot voor de Londense (en Nederlandse) cultuur. Toch — ik zie de logica: zonder drankverkoop wordt een ‘all-you-can-eat’ snel verliesgevend. De nuance? Geef gasten vooral een keuze, en wees nooit boos als iemand alleen een karaf water wil. Dat is immers óók gastvrijheid.
Conclusie: is deze strategie kansrijk in Nederland?
De discussie barst regelmatig los op platforms als Reddit NL en onder vrienden rond de koffietafel bij de HEMA. Zelf zie ik het hier niet snel gebeuren — humor over betalingen pakt in de polder vaak minder goed uit. Maar het lokt wél het betere gesprek uit: wat is de waarde van gastvrijheid als het water gratis blijft stromen?
Kunt u de volgende keer gewoon om kraanwater vragen? Ja, zeker! Of u doneert aan het Rode Kruis – helemaal aan u.
