Ukrainische Defensie-Strategie en Internationale Garanties
De Oekraïense regering heeft haar streven om lid te worden van de NAVO opgegeven, in ruil voor Westerse veiligheidswaarborgen. Dit besluit werd genomen als een compromis om het conflict met Rusland te beëindigen, zo verklaarde president Volodymyr Zelenskyy voorafgaand aan de gesprekken met Amerikaanse envoys in Berlijn.
Deze verandering vertegenwoordigt een fundamenteel verschuiving in de Oekraïense agenda, die tot nu toe sterk had ingezet op NAVO-lidmaatschap als bescherming tegen Russische aanvallen, een doel dat ook in de nationale grondwet verankerd is. Het besluit om veiligheidsgaranties te accepteren in plaats van lidmaatschap, plaatst Oekraïne binnen een ander strategisch kader.
De Specificaties van de Veiligheidswaarborgen
Zelenskyy benadrukte dat de garanties van de Verenigde Staten, samen met die van Europese en andere partners, dienen als een alternatief voor lidmaatschap. Hij stelde dat bilaterale veiligheidssolids tussen Oekraïne en de VS, vergelijkbare garanties als Artikel 5 van de NAVO, en beloftes van Europese collega’s en andere landen zoals Canada en Japan, een belangrijke rol kunnen spelen in het voorkomen van verdere Russische invasies.
Hij onderstreepte dat deze garanties wettelijk bindend moeten zijn en dat ze een fundamentele verandering vormen in de Oekraïense veiligheidsstrategie, een stap die hij zelf als een compromis beschouwde.
Russisch Standpunt en Eisen
De Russische president Vladimir Putin heeft herhaaldelijk geëist dat Oekraïne zijn NAVO-ambities formeel zou opgeven en troepen uit het ongeveer 10% van Donbas zou terugtrekken, dat nog onder Oekraïense controle staat. Verder stelde Moskou dat Oekraïne een neutraal land moet worden en dat geen NAVO-troepen in Oekraïne mogen worden gestationeerd.
Volgens berichtgeving uit Rusland wil Putin een schriftelijke belofte van grote Westerse mogendheden dat de NAVO niet verder naar het oosten zal uitbreiden, met expliciete uitsluiting van lidmaatschap voor Oekraïne, Georgië, Moldavië en andere voormalige Sovjet-republieken.
De Politieke Dialoog en Diplomatieke Pogingen
Zelenskyy heeft eerder opgeroepen tot een “waardig” vredesakkoord en garanties dat Rusland Oekraïne niet opnieuw zal aanvallen. Hij bereidde zich voor op ontmoetingen met Amerikaanse envoys en Europese bondgenoten in Berlijn, bedoeld om het dodelijkste conflict in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog te beëindigen.
Onder druk van de Amerikaanse president Donald Trump drong Zelenskyy aan op het tekenen van een vredesovereenkomst die aanvankelijk de eisen van Moskou zou ondersteunen. Rusland wordt beschuldigd het conflict te verlengen door middel van gewelddadige bombardementen op steden en de energie- en watervoorziening van Oekraïne.
De exacte samenstelling van de meetings op zondag en maandag is niet publiek gemaakt, maar een Amerikaanse functionaris meldde dat envoys zoals Steve Witkoff en Jared Kushner naar Duitsland reisden voor gesprekken met Oekraïners en Europeanen.
Vooruitzichten en Onderhandelingen
De keuze om Witkoff naar Europa te sturen, ondanks dat hij de onderhandelingen met Oekraïne en Rusland leidt over een vredesvoorstel van de VS, leek te wijzen op een mogelijke voortgang, bijna vier jaar na de Russische invasie in 2022.
Zelenskyy vermeldde dat Oekraïne, samen met Europese en Amerikaanse partijen, aan een plan van twintig punten werkt, met een uiteindelijk doel van een staakt-het-vuren. Hij voegde toe dat Oekraïne geen directe onderhandelingen met Rusland voert.
Internationale Reacties en Ondersteuning
Naast deze diplomatieke inspanningen host Duitsland, onder leiding van bondskanselier Friedrich Merz, een topontmoeting met Zelenskyy en Europese leiders in Berlijn. Dit volgt op een reeks openbare steunbetuigingen voor de Oekraïense leider van Europese bondgenoten.
Daarnaast werken Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland aan het verfijnen van de Amerikaanse voorstellen, die in een oorspronkelijk concept onder meer het verloren gaan van territorium, het afzweren van NAVO-lidmaatschap en het accepteren van beperkingen op Oekraïense strijdkrachten omvatten. Deze voorstellen worden gezien als een kritieke moment dat de toekomst van Oekraïne zou kunnen bepalen.
Russische Reacties en de Standpunten van de Kremlins
Vladimir Putin en andere vertegenwoordigers van het Kremlin blijven de internationale kritiek op Rusland afwijzen en benadrukken dat de Russische invasie in 2022 de betrekkingen met het Westen sterk heeft verslechterd. NATO-secretaris-generaal Mark Rutte waarschuwde dat de NAVO zich moet voorbereiden op een soortgelijke oorlog als die van de oorlogen in Europa tijdens de vorige generaties.
De woordvoerder van het Kremlin, Dmitry Peskov, reageerde op dergelijke claims door te stellen dat dergelijke uitspraken simpelweg afkomstig zijn van een generatie die de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog is vergeten, en voegde eraan toe dat president Rutte de complexiteit van de situatie niet begrijpt.
