Initiale bevindingen en reactie van de overheid
Hong Kong-autoriteiten maakten maandag bekend dat hun onderzoek naar een dodelijke brand, waarbij minimaal 151 mensen om het leven kwamen, heeft uitgewezen dat het net dat de steigers bedekte tijdens de renovaties niet voldeed aan de brandveiligheidsvoorschriften. Terwijl een publieke steun-golf werd getoond en medeleven werd betuigd, zette de overheid stappen om kritiek te onderdrukken.
Op woensdag begon de brand in het net rond één van de gebouwen in het Wang Fuk Court-complex, dat zich uitstrekte tot vrijdag volledig was geblust. Het vuur ontsprong op de onderlaag van het net, en verspreidde zich snel via de schuimplaten en gebarsten ramen. De wind bracht de vlammen van gebouw tot gebouw. Binnen korte tijd stonden zeven van de acht woonflattorens in brand.
Eerder hadden tests aangetoond dat het net volgens de voorschriften was gemaakt, maar daaropvolgend verzamelde een team van onderzoekers 20 monsters uit alle delen van het complex, inclusief hogere verdiepingen. Bij zeven monsters werden niet-conforme veiligheidsnormen vastgesteld, wat suggereert dat aannemers hadden geprobeerd te besparen om meer winst te maken, aldus Eric Chan, de staatssecretaris van Hong Kong.
Hij verklaarde: “Ze wilden simpelweg geld verdienen ten koste van mensenlevens.” Ondertussen gaven Chris Tang, de veiligheidssecretaris van Hong Kong, aan dat aanvankelijk niet alle gebieden bereikt konden worden, wat leidde tot de nieuwe bevindingen.
Respons van de gemeenschap en opvang van slachtoffers
Tot maandag was de donatie-inleg voor de overlevenden van de brand opgelopen tot 900 miljoen Hong Kong-dollar (ongeveer 115 miljoen dollar), meldde de overheid. Gelijktijdig legde een constante stroom van mensen bloemen, kaarten en andere herdenkingen bij een improviserend gedenkmonument bij de verwoeste gebouwen. Loretta Loh gaf aan: “Wanneer er iets gebeurt, komen we samen om elkaar te helpen. Mijn hart is zwaar.”
Het complex huisvestte ongeveer 4.600 bewoners, aldus gegevens van de politie. Het Disaster Victim Identification Team van Hong Kong heeft door de vijf verbrande gebouwen onderzocht, terwijl de overige twee slechts gedeeltelijk konden worden doorzocht. Er wordt de veiligheid van de resterende gebouwen beoordeeld, inclusief datgene dat als eerste in brand vloog en het ernstigst werd beschadigd.
Maandag werden nog acht lichamen geborgen, waaronder drie die eerder door brandweerteams waren gevonden maar niet konden worden geborgen. Zestig mensen worden nog vermist, waarvan sommige mogelijk onder de 39 nog niet geïdentificeerde slachtoffers zitten, aldus Tsang Shuk-yin, hoofd van de overlijdenszaakenteam van de politie.
Onafhankelijke maatregelen en financiële steun
Alle zeven gebouwen worden momenteel geïnspecteerd, en men wacht nog op de definitieve rapportage. De overheid heeft 300 miljoen Hong Kong-dollar (ongeveer 38,5 miljoen dollar) aan startkapitaal toegezegd, dat gebruikt zal worden voor herstelwerkzaamheden en langdurige ondersteuning van de slachtoffers. Daarnaast ontvangen overlevenden contant geld om verlies en kosten, zoals begrafenissen, te dekken, en wordt gewerkt aan huisvesting.
Tot maandag hadden 683 bewoners onderdak gevonden in lokale hotels en hostels, terwijl 1.144 anderen in tijdelijke woonunits zijn ondergebracht. Twee nooddiensten blijven open voor degenen die nog niet onderdak hebben gevonden, meldden de autoriteiten.
Herkomst en controle van de brandveiligheidssystemen
De gebouwen waren te allen tijde voorzien van bamboe steigers met nylon netten voor de buitenrenovaties. De ramen waren afgesloten met polystyreenpanelen. Bewoners hadden bijna een jaar geklaagd over het net en de renovatie, wat bevestigde dat de Hong Kong Labor Department sinds juli 2024 in totaal 16 inspecties had uitgevoerd en herhaaldelijk had gewaarschuwd dat aannemers aan de brandveiligheidsnormen moesten voldoen. De laatste inspectie was slechts een week voor de brand uitgevoerd.
Aanklachten en arrestaties
De antikorrupatie-organisatie van Hong Kong heeft inmiddels 11 personen arresteren, waaronder de directeuren en een ingenieur van een bouwbedrijf. Het aantal vragen over de betrokkenheid van overheidsfunctionarissen neemt toe, nu men zich afvraagt of zij ook verantwoordelijk gehouden moeten worden.
Jean-Pierre Cabestan, een politiek analist verbonden aan het Parijs-gevestigde Asia Centre, stelt dat “mensen boos zijn en vinden dat de Hong Kong-overheid verantwoording moet afleggen.” Toch is de ruimte voor afwijking en publieke kritiek beperkt in de voormalige Britse kolonie, die sinds 1997 onder Chinese controle staat en steeds meer probeert kritische geluiden te onderdrukken omwille van de nationale veiligheid.
Een geruchtencampagne wordt ontkend door de autoriteiten, die beweren dat valse berichten worden verspreid over slecht getrainde brandweer en exorbitante hotelprijzen voor slachtoffers. Tang verklaarde dat degenen die geruchten verspreiden, zullen worden gearresteerd.
Overheidsaandacht voor nationale veiligheid en politieke repressie
Op zaterdag veroordeelde het Office for Safeguarding National Security wat zij noemden “het gebruik van de ramp voor provocaties en het verstoren van de orde” zonder verdere specificaties te geven. Ook werd gemeld dat een man die een online petitie had georganiseerd, op verdenking van opruiing werd gearresteerd, evenals twee andere personen die hulp boden tijdens de ramp.
Volgens Cabestan functioneren de Hong Kong-autoriteiten steeds meer als de politiek in China, voorafgaand aan mogelijke protesten te voorkomen.
De politie heeft geen specifieke commentaar gegeven op de arrestaties, alleen laten weten dat zij “acties zullen ondernemen volgens de omstandigheden en conform de wet.”
In het verleden, na massale protesten in 2019 tegen het uitleveringsverdrag met China, werd dissidentie in Hong Kong onderdrukt. Massale demonstraties worden nu vrijwel verboden en oppositiefiguren worden uitgesloten van verkiezingen voor het parlement.
