Waarom praten we ineens over plastic in ons eigen lichaam?
Bijna niemand kijkt er nog van op dat microplastics in onze longen of bloed circuleren. Maar nu, anno 2025, weten we: die ultrakleine deeltjes zitten óók in onze zaadcellen en eicellen. Klinkt schrikbarend — en dat is het eigenlijk ook.
Nieuw onderzoek: microplastics gevonden in sperma en eierstokken
Dat microplastics zich stiekem overal nestelen, blijkt uit recent onderzoek gepubliceerd in Human Reproduction. Nederlandse en Europese wetenschappers onderzochten zaad- en eierstokvocht bij 51 volwassenen. Wat bleek? Bij 55% van de mannen én 69% van de vrouwen vonden ze sporen van plastic.
Wat zegt de wetenschap?
Hoofdonderzoeker dr. Emilio Gomez-Sanchez van het Erasmus MC licht toe: “We zagen eerder al microplastics in allerlei organen, maar dat ze zo vaak voorkomen in voortplantingsvocht — dat verraste ons echt.”
Welke soorten plastic werden gevonden?
- PTFE (teflon): meest aanwezig, bij 41% van de spermasamples.
- Polystyreen: als piepschuim bij verpakkingen, 14%.
- PET (polyethyleentereftalaat): polyester, 9%.
- Nylon (polyamide): 5%.
- Polyurethaan: coatings, schuimen: 5%.
Een bord plastic per jaar
Microplastics — kleiner dan 5 millimeter — ademen we in of eten we met onze dagelijkse maaltijd mee. Het RIVM schat inmiddels dat Nederlanders jaarlijks gemiddeld 250 gram (!) plastic binnenkrijgen. Dat vult bijna een heel bord.
Moet je je zorgen maken? Dit zeggen de experts
De langetermijneffecten op vruchtbaarheid zijn eerlijk gezegd nog een mysterie. Studies bij dieren wijzen al op ontstekingen, DNA-schade en hormonale verstoringen door microplastics. In theorie kunnen die dus ook invloed hebben op zaadkwaliteit en eicellen bij mensen, maar hard bewijs ontbreekt nog.
Het beste is volgens dr. Gomez-Sanchez kalmte bewaren. “Het is niet nodig om nu in paniek te raken,” zegt hij. “Microplastics zijn slechts één van de vele factoren die je vruchtbaarheid bepalen.”
Kun je zelf de schade beperken?
- Kies vaker voor glas — bijvoorbeeld voor voedselopslag of flessen.
- Verwarm eten niet in plastic bakjes, ook niet in de magnetron.
- Beperk water uit plastic flessen, vooral bij warm weer (in trein of op het strand — typisch Amersfoort station!)
- Let op producten die minuscule plastics bevatten, zoals bepaalde scrubs of tandpasta’s.
Italiaans onderzoek bevestigt het beeld
Intussen zijn Italiaanse collega’s van de Universiteit van Turijn al net zo verontrust. Zij vonden microplastics in eierstokvocht bij 14 van de 18 vrouwen. Onderzoeksleider Luigi Montano meldt zelfs dat eerdere resultaten aantonen dat microplastics de spermakwaliteit verlagen.
Overigens: ook in de baarmoeder, placenta en zelfs de testikels zijn deze minuscule plastics nu teruggevonden.
Hoe komt het eigenlijk in je lijf?
- Lucht: simpelweg inademen, op straat of binnen.
- Voedsel: vis uit de Noordzee, maar ook gewoon kraanwater of brood.
Afspoelen helpt amper. Er wordt jaarlijks tussen 10 en 40 miljoen ton plastic in de Europese natuur losgelaten — dat is dus gewoon overal om je heen.
En nu?
Voorlopig kun je de aanwezigheid van microplastics niet helemaal voorkomen, maar wel beperken. Kleine aanpassingen zoals eten bewaren in glazen schalen of letten op ingrediënten in verzorgingsproducten maken toch verschil — meestal makkelijker gedaan dan gedacht trouwens.
Deze nieuwe inzichten zijn zonder meer schrikbarend, maar bieden ook de kans om bewuster te kiezen. De wetenschap volgt op de voet, en zoals ze in Rotterdam zeggen: gewoon blijven opletten.
