Het klinkt als iets uit een dystopische film, maar het gebeurt echt: onderzoekers uit Japan ontdekten negen soorten polymeren en één soort rubber in de wolken hoog boven de aarde. Voor het klimaat betekent dat een nieuw risico waar we tot voor kort amper bij stilstonden.
Wetenschappers beklimmen iconische bergen voor antwoorden
Een team nam letterlijk het zekere voor het onzekere en beklom de iconische Mount Fuji en Mount Oyama. Hun missie? Het verzamelen van druppels mist en nevel, recht uit de wolkentoppen die deze bergen omhullen.
Wat blijkt uit het laboratoriumonderzoek?
Terug in het lab werd het monster onderworpen aan geavanceerde beeldtechnieken en chemische analyses. Wat ze vonden, laat je niet koud. In één liter wolkenwater zaten gemiddeld 6,7 tot 13,9 stukjes plastic — variërend van 7,1 tot 94,6 micrometer, oftewel ongeveer de dikte van een mensenhaar.
Waarom zijn vooral de waterminnende plastics zo riskant?
Volgens de studie — gepubliceerd in het vakblad Environmental Chemistry Letters — vormen zogenoemde hydrofiele polymeren een extra probleem. Deze plastics trekken namelijk gemakkelijk water aan en kunnen zo het weer beïnvloeden.
Daarbij komt dat zonlicht (UV-straling) deze plastics afbreekt. Hierbij komen allerlei schadelijke stoffen en broeikasgassen vrij — een extra duw in de rug van klimaatverandering waar we nu al zoveel van merken in Nederland.
De woorden van de expert
Professor Hiroshi Okochi van de Waseda Universiteit verwoordt het als volgt: “Als we het probleem van plastic luchtvervuiling niet actief aanpakken, lopen we het risico op serieuze en onomkeerbare milieuschade. Dat is geen sciencefiction meer.”
Eerste keer dat microplastics in wolken zijn aangetoond
“Voor zover wij weten is dit wereldwijd het eerste bewijs van microplastics in wolkenwater,” aldus het onderzoeksteam. Dat is ergens schokkend — we kennen deze deeltjes vooral uit drinkwater, voedsel en zelfs ons eigen lichaam (ja echt, ze zijn zelfs gevonden in moedervliezen en menselijke organen).
Wat weten we over de effecten op onze gezondheid?
Veel nog niet, maar onderzoek begint verbanden te leggen tussen microplastics en aandoeningen zoals dementie en het prikkelbare darm syndroom. Of dat directe gevolgen heeft voor ons in Nederland, valt af te wachten, maar experts trekken terecht aan de bel.
Nederlandse context: het regent hier ook plastic
- Ook in Nederland is gemeten dat regenwater vol plastic zit — bijvoorbeeld door Wageningse onderzoekers op de Hoge Veluwe en in de Biesbosch.
- Een Amerikaans onderzoek liet zien dat in 90% van regen- en sneeuwmonsters plastics zaten (dat rapport kreeg de veelzeggende titel: “It’s Raining Plastics”).
Praktische tips: zo kunt u zelf bijdragen aan minder plastic in de lucht
- Kies vaker voor producten zonder microplastics. Let bij verzorgingsproducten op ingrediënten als polyethyleen — die worden gewoon via het riool uitgespoeld.
- Was synthetische kleding (fleece, sportkleding) op lagere temperatuur en gebruik een waszak, zoals de Guppyfriend, om microplastics uit het afvalwater te filteren.
- Doe mee aan lokale clean-ups in uw buurt (denk aan acties van Plastic Soup Foundation of lokale initiatieven in Rotterdam of Nijmegen).
De toekomst: is er een uitweg?
Er zijn innovaties, zoals filters voor wasmachines (Bosch en Miele bieden deze inmiddels aan voor Nederlandse huishoudens), maar het blijft dweilen met de kraan open zolang wegwerpplastic de norm is. Ga gerust het gesprek aan met lokale beleidsmakers of steun Nederlandse organisaties die zich inzetten voor minder plastic.
Wist u dit al?
- Volgens het RIVM ademen we in Nederland jaarlijks tot enkele duizend microplastics per persoon in, vooral door fijnstof uit autobanden en kledingvezels.
- Bij stormachtig weer stijgt de concentratie plastic in de lucht — iets wat je net in Den Haag of Amsterdam best kunt merken.
Het groeit uit tot een uitdaging van onze tijd. Laten we de wolken, onze lucht — en onszelf — de kans geven om vrijer te ademen.
