Een 72-jarige man uit Rotterdam werd onlangs opgenomen in het ziekenhuis nadat hij na het eten van onvoldoende verhitte shiitake-paddenstoelen een pijnlijke huiduitslag opliep. Wat begon als een simpel diner, eindigde in een onaangename medische verrassing.
Wat is shiitake-uitslag eigenlijk?
Shiitake dermatitis, zoals het officieel heet, is een zeldzame huidreactie die ontstaat als u rauwe of niet goed doorgekookte shiitake-paddenstoelen eet. De case werd dit jaar uitgebreid besproken in het prestigieuze tijdschrift The New England Journal Of Medicine — dus u snapt: het gebeurt echt.
Hoe herkent u het?
- Hevige, jeukende, rode strepen op de huid — vooral op rug en billen
- Pijn, vooral ’s nachts waardoor slapen lastig wordt
- Soms: zwellingen, koorts, diarree en tintelingen in lippen of handen en voeten
De uitslag doet denken aan flinke zweepslagen. De patiënt in deze casus kon nauwelijks slapen—zijn rug vol rode banden, als een soort brandnetel-incident na een dagje fietsen door de duinen van Noord-Holland.
Hoe ontstaat deze reactie?
De boosdoener is lentinan, een koolhydraat in shiitake-paddenstoelen. Bij onvoldoende verhitting overleeft deze stof én kan uw immuunsysteem gaan protesteren. Het lijkt een beetje op een laaggradige infectie — maar alle ellende wordt dus veroorzaakt door één soort paddestoel.
Is dit alleen iets uit Azië?
Dat dachten de meeste artsen tot de jaren ’90, toen meldingen vooral uit Japan kwamen, waar de shiitake vast onderdeel is van bijvoorbeeld ramen. Maar inmiddels duikt shiitake-dermatitis ook op in Europa, de VS — en dus gewoon hier, bij ons thuis. Nederlandse supermarkten als Albert Heijn en Jumbo verkopen shiitake inmiddels volop.
Hoe voorkomt u dit ongemak?
- Shiitake altijd goed verhitten — minimaal 145 graden Celsius!
- Bak of kook de paddenstoelen dus net zo lang als kippendijfilet, niet slechts even wokken op een te laag vuur
- Controleer of ze doorgeslagen zijn (donkere, zachte binnenkant)
Artsen benadrukken: de lentinan breekt bij verhitting gewoon af. Dus als u van Aziatisch koken houdt of fan bent van fusion, zorg dan dat alle stukjes goed gaar zijn. Een snelle tip: shiitakes laten bij goed verhitten wat vocht los — dat is doorgaans uw teken dat ze klaar zijn.
En als het u toch overkomt?
Bent u vergeten de shiitake in uw noedelsoep genoeg te garen en merkt u binnen een paar dagen zo’n typische uitslag? Neem contact op met uw huisarts in plaats van zelf te dokteren met zalfjes — vooral als u ook koorts of zwelling krijgt.
Meer weten?
Kijk bijvoorbeeld eens op het platform van Voedingscentrum of overleg met uw apotheek. En mocht u zelf ooit zo’n stroken-uitslag aantreffen—deel gerust een foto met #shiitakefail op social media (nee, echt).
Laat dit een les zijn: zelfs ‘gezonde’ superfoods kunnen bij verkeerde bereiding een flinke domper zijn tijdens de gezellige etentjes thuis. Volgende keer gewoon even langer bakken — wel zo veilig én lekker.
