Zet je schrap: onze zon heeft onlangs de sterkste zonneflits in zes jaar tijd uitgestoten — en dat hebben radioliefhebbers in Zuid-Amerika en delen van de VS meteen gemerkt. Het radiosignaal viel massaal uit. Wetenschappers waarschuwen zelfs dat de gevolgen deze kant op kunnen komen de komende dagen.
Wat gebeurde er nou precies?
Donderdagmiddag — de lunch was nog niet gezakt — barstte zonnevlek AR 3514 los met een X.28-klasse uitbarsting. Dit is zo’n beetje het zwaarste artillerie-piece dat de zon kan afvuren, en NASA’s Solar Dynamics Observatory legde het vast. In de vijftig jaar dat we in Nederland steeds meer afhankelijk zijn van draadloze communicatie, zijn dit soort signalen niet bepaald geruststellend.
Het resultaat? De krachtigste explosie aan elektromagnetische straling sinds 2017. Vooral Zuid-Amerika stond even op radiostilte. Tijdelijk waren radiosignalen onbruikbaar, sommige zelfs urenlang compleet verdwenen.
Mogelijke gevolgen voor de aarde
De echte zorgen gaan echter verder. Tegelijkertijd slingerde de zon een coronale massa-uitstoting (CME) onze kant op — als een soort enorme magnetische stofwolk. Astronomen verwachten dat die CME over een paar dagen de aarde raakt. Dat zou zomaar op 17 december kunnen gebeuren.
- Satellieten kunnen geraakt worden en permanent beschadigd raken
- Stroomnetten kunnen te maken krijgen met grote pieken, stroomstoringen zijn niet uitgesloten
- Radiocommunicatie en navigatie, bijvoorbeeld op Schiphol of Rotterdamse haven, kan zomaar uur uitvallen
Volgens recent onderzoek — en laten we hopen dat het nooit zo ver komt — kunnen deze zonnevlammen zelfs treinseinen ontregelen. Stel je even voor: de lichtjes springen zomaar spontaan van rood op groen. Klinkt als een scène uit een apocalyptische film van Roland Emmerich, maar het risico is dit decennium wel degelijk reëel.
Hoe groot is het gevaar?
Gelukkig verwacht het KNMI dat de geomagnetische storm in deze ronde redelijk mild blijft. Zwaar weer voor satellieten en netwerken, misschien wat gekke uitslagen in je radio — maar niet het einde van het grootboek van je energiemaatschappij.
Toch: wie ooit te maken heeft gehad met een flinke storing van telefoonverkeer weet hoe afhankelijk ons land van connectiviteit is. Even geen radio op de bouw of storing bij ProRail: de gevolgen zijn direct merkbaar, zeker als je in de Randstad woont.
Ook iets moois: extra kans op poollicht
Er zit gelukkig een vrolijke bijwerking aan. Met een flinke uitbarsting als deze stijgt de kans op noorderlicht in Nederland. Vooral boven Groningen en Friesland kan de lucht plots oplichten in groen en paars — de laatste keer dat dit massaal gebeurde, stond half Leeuwarden rond het IJsselmeer met camera’s paraat.
Wat kunt u doen?
- Gebruik apparaten met een batterij-back-up voor noodgevallen.
- Beperk het gebruik van gevoelige elektronica mocht het KNMI een waarschuwing afgeven.
- Volg lokale media, bijvoorbeeld NOS of Omroep Brabant, voor actuele updates als er echt een storing dreigt.
Zelf gebruiken wij hier op de redactie altijd een ouderwetse transistor radio — handig, want die werkt ook zonder internet. En eerlijk? Stiekem hopen we op een paar spectaculaire poollicht-foto’s dit weekend. Je zou bijna je wekker zetten om ‘s nachts even naar buiten te kijken.
