Verzoek om gratie en context van de rechtszaak
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft officieel een verzoek ingediend voor gratie, terwijl hij wordt geconfronteerd met een langdurig corruptieproces. Dit verzoek volgt enkele weken nadat president Donald Trump verklaarde dat Netanyahu gratie zou moeten krijgen. In een videoboodschap die zondag op X (voorheen Twitter) werd geplaatst, zei Netanyahu: “Vandaag hebben mijn advocaten een verzoek tot clementie ingediend bij de president van de staat.”
Hij uitte daarbij zorgen over de interne verdeeldheid die het lopende proces veroorzaakt, en stelde dat “de voortzetting van het proces ons van binnenuit uiteenrijdt, felle verdeeldheid oproept en de polarisatie versterkt.” Hoewel hij persoonlijk had bedoeld door te gaan met het proces tot hij volledig van alle aanklachten werd vrijgesproken, erkende hij dat “de veiligheid en politieke realiteit, het nationale belang, dat anders vereisen.”
Aanklachten en beschuldigingen jegens Netanyahu
Netanyahu wordt beschuldigd van onder andere fraude, machtsmisbruik en het aannemen van steekpenningen in drie verschillende zaken. Volgens de aanklagers zou hij regulatoire gunsten hebben uitgewisseld met media-eigenaren in Israël die wilden dat hij positieve berichtgeving kreeg. Daarnaast wordt hem ook het accepteren van geschenken, zoals cigars en champagne, ten laste gelegd in ruil voor het bevorderen van de persoonlijke belangen van Hollywood-producent Arnon Milchan en de Australische miljardair James Packer. Aanklagers stellen dat deze geschenken honderden duizenden shekels waard waren.
Een langlopend proces en politieke consequenties
Op dit moment is Netanyahu, de langst zittende premier in Israël en de eerste zittende Israëlische leider die voor de rechter werd gedaagd, steeds blijven ontkennen dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan de beschuldigingen. Hij noemt het proces een “heksenjacht.” Een uitspraak in de huidige vijfjarige rechtszaak wordt pas verwacht in 2026, al heeft Netanyahu de mogelijkheid om in beroep te gaan bij het Hooggerechtshof.
Gratie volgens de Israëlische wet en politieke implicaties
Volgens de basiswet van Israël heeft de president de bevoegdheid om criminelen gratie te verlenen of hun straf te verkorten. Een woordvoerder van president Isaac Herzog noemde Netanyahu’s verzoek “buitengewoon” en benadrukte dat het “belangrijke implicaties” met zich meebrengt. Volgens de richtlijnen en procedures wordt het verzoek momenteel doorverwezen naar de Gratiecommissie van het ministerie van Justitie, die de meningen van alle relevante autoriteiten zal verzamelen. Een termijn voor een beslissing is nog niet vastgesteld.
Trump’s steun en internationale context
In zijn videoboodschap verwees Netanyahu ook naar de recente oproep van Donald Trump om het proces te laten annuleren. Trump stelde dat dit zou toelaten dat de leiders de gezamenlijke belangen van Israël en de Verenigde Staten ‘krachtiger kunnen bevorderen’ binnen een tijdsbestek dat mogelijk niet terugkeert. Twee weken geleden schreef Trump een brief aan Herzog waarin hij vroeg om volledige gratie voor Netanyahu. Herzog’s kantoor stelde toen dat “iedereen die een gratieverzoek indient, dat moet doen volgens de vastgestelde procedures.”
Netanyahu heeft eerder de oorlogsituatie in Gaza en andere veiligheidszorgen aangehaald om uitstel van de rechtszaken te bepleiten. Vorig jaar heeft het Internationaal Strafhof (ICC) een apart arrestatiebevel uitgevaardigd over Netanyahu wegens vermeende oorlogsmisdaden in Gaza. Zowel Israël als de Verenigde Staten erkennen de jurisdictie van het ICC niet. Het arrestatiebevel brengt Netanyahu mogelijk in gevaar bij het betreden van een ICC-lidstaat, al beschikt het ICC niet over eigen politie en is het afhankelijk van internationale samenwerking.
Reacties op het arrestatiebevel
Israël reageerde fel op het arrestatiebevel. Het kantoor van Netanyahu noemde de beslissing “antisemitisch,” en bestempelde de beschuldigingen als “absurd en onwaar.”
