De arrestaties en betrokken personen
In Iran zijn twee belangrijke organisatoren van een marathon gearresteerd nadat foto’s op sociale media verschenen, waarop vrouwen meedoen zonder de verplichte hoofddoek. Volgens een verklaring van het Iraanse rechtsstelsel op de officiële website Mizan Online is één van de arrestanten een ambtenaar in de vrije handelszone van Kish. Deze zone, gelegen op een eiland voor de zuidkust van Iran, biedt belastingvoordelen en vrijstellingen van douanerechten voor bedrijven en buitenlandse ondernemingen.
De andere persoon die werd gearresteerd, zou werkzaam zijn bij het particuliere bedrijf dat de race organiseerde. De marathon vond plaats op vrijdag op Kish-eiland en trok volgens lokale media meer dan 5.000 deelnemers.
Beelden en reacties op sociale media
Er verspreidden zich online ook foto’s van vrouwelijke hardlopers. Sommige toonden vrouwen die de marathon documenteerden en poseerden met hun medailles na het voltooien van de 26,2 mijl lange race. Op een aantal beelden waren de vrouwen zonder hoofddoek, terwijl anderen hoofdbanden droegen die over het voorhoofd en de hoofdhuid zaten, maar niet het paardenstaart of de vlecht verborgen.
Direct na de race meldde de hoofdofficier van het eiland aan Mizan Online dat waarschuwingen over de noodzaak de nationale wetten, religieuze normen en professionele regels te volgen tijdens de marathon waren genegeerd. Ali Salemizadeh, vertegenwoordiger van de rechterlijke macht, verklaarde dat de organisatoren de waarschuwingen niet serieus hadden genomen en de openbare zedelijkheid hadden geschonden door vrouwen toe te laten zonder de wettelijk verplichte hoofddoek, de hijab.
Overheidskritiek en politieke reacties
De Raad voor de Culturele Revolutie, een conservatief gedomineerde instelling die de culturele en onderwijspolitiek van het land bepaalt, uitte eveneens kritiek op de organisatie via een verklaring die werd uitgezonden door de door de staat gecontroleerde omroep IRIB. De Raad noemde het gedrag “schaamteloos en georganiseerd” en stelde dat veiligheids- en rechterlijke instanties streng moesten optreden tegen soortgelijke bewegingen om herhaling te voorkomen.
De verplichting van de hoofddoek en recente ontwikkelingen
Het verplichten van de hoofddoek voor vrouwen in Iran dateert uit het begin van de jaren 1980, onder strikte dresscode-regelgeving die modeste, loszittende kleding voorschrijft in publieke ruimtes. De handhaving hiervan is sinds de massale protesten na de dood van Mahsa Amini op 16 september 2022 minder strikt geworden. Mahsa Amini, een 22-jarige Koerdische vrouw, overleed drie dagen na haar arrestatie door de morele politie wegens vermeende overtreding van de regels over hoofddoek en kleding.
De repressieve acties die daarop volgden, hebben de protestbeweging grotendeels onderdrukt, met nieuwe arrestaties en nieuwe wetgeving. In een interview met NBC News eerder dit jaar verklaarde de Iraanse president Masoud Pezeshkian dat het dwingen van vrouwen tot het dragen van de hijab en de harde maatregelen verkeerd waren. Hij benadrukte dat “mensen het recht zouden moeten hebben om zelf te kiezen”.
Tijdens een toespraak op Beheshti University in Teheran op zondag stelde Pezeshkian dat de regelgeving omtrent de hijab niet door middel van dwang moet worden opgelegd. Volgens hem is “de kwestie van de hijab niet simpel en kan deze niet worden opgelost door middel van force of confrontatie”. Hij voegde daaraan toe dat de overheid “overtuigend” moet handelen in plaats van op geweld te berusten.
Zijn wat gematigder standpunt getokkelde echter op weerstand van meer hardline factions binnen de Iraanse regering, een theocratische structuur die uiteindelijk wordt geleid door opperste leider Ayatollah Ali Khamenei.
