Psychologen in Nederland vermoeden dat Toco, bekend als de ‘menselijke collie’, wellicht behoort tot de zogenaamde therians: mensen die zich sterk identificeren met een niet-menselijke diersoort.
Dat is wezenlijk iets anders dan ‘furries’, die vooral plezier beleven aan het (incidenteel) dragen van dierenkostuums of het meedoen aan cosplay-evenementen. Zo legt dr. Elizabeth Fein, universitair hoofddocent psychologie aan Duquesne University in Pittsburgh, uit: “Het is essentieel om onderscheid te maken tussen furries — liefhebbers van antropomorfe dieren — en therians, die zichzelf op bepaalde vlakken als een niet-menselijk wezen zien.” Ze voegt toe: “Sommige furries zijn therians, en andersom, hoewel het verschillende groepen blijven.”
Therians: een oude geschiedenis met nieuwe vormen
Het idee van mensen die zich ergens tussen dier en mens bevinden is niet nieuw. Denk aan eeuwenoude mythen met mens-dier hybriden zoals saters, de olifant-god Ganesha of weerwolven — figuren die grenzen overschrijden. Het woord ‘therian’ is een afkorting van ‘therianthrope’, uit het Grieks: thérion (wild dier) en ánthrōpos (mens).
Opvallend is hoe vaak honden-achtigen terugkeren in deze verhalen: wolven, vossen, jakhalzen — en ja, honden dus. Het idee van lycantropie — het geloof dat iemand deels mens, deels wolf is — blijft ook in 2025 populair in de therian-gemeenschap.
Tot ver in de jaren ‘90 waren mensen die zich als dieren identificeerden meestal op zichzelf aangewezen. pas met de opkomst van internetfora en chatruimtes vonden ze elkaar. Inmiddels zijn conventies zoals het Amerikaanse Midwest FurFest wereldberoemd: in 2022 stonden er duizenden deelnemers uit vijftig landen in de rij.
Lycanthropen in Nederland — en daarbuiten
Neem Naia Ōkami uit Seattle: volgens haar is ze spiritueel en psychologisch gezien een wolf. Toch beseft ze dat haar lichaam menselijk is. Ōkami werkt in de humane sector, loopt gewoon op twee benen — haar partner is ook menselijk.
De Nederlandse community kent ook ook enkele openlijke lycanthropen. Zo vertelde Shiro Ulv aan Pacific Standard: “Ik ben een wolf in een menselijk lichaam. Soms grom ik, soms blaf ik, soms huil ik — maar dat is wie ik ben.” Hij noemt pesten op school als reden waarom veel therians niet uitkomen voor hun identiteit. Dat taboe is in Nederland helaas niet anders.
Het leven als therian is niet vanzelfsprekend
Therians, soms ook wel ‘otherkins’ genoemd, stuiten vaak op onbegrip. Voor een groot deel komt dat door het maatschappelijke stigma, vertelt dr. Kathleen C. Gerbasi (Niagara County Community College): “Ze mogen hun authentieke zelf niet tonen. Velen spreken zelfs over het ‘opzetten van een mens-masker’ om zich aan te passen.” Gerbasi onderzoekt de internationale communities van therians en furries al jaren.
Volgens cijfers van het International Anthropomorphic Research Project (IARP) is de gemiddelde furry jonger dan 25, vaak wit en man, meestal met een hbo- of universitaire achtergrond. Verrassend genoeg woont bijna de helft nog bij de ouders en zijn de meesten politiek progressief ingesteld. Populaire ‘fursona’s’ zijn: wolven, vossen, honden, gevolgd door tijgers, leeuwen, draken en huis- of sneeuwkatten.
Seksualiteit en de community
Een Amerikaanse studie (UC Davis) laat zien dat een derde van de furries zich als hetero identificeert, terwijl 63% zich als bi- of homoseksueel ziet. Dit aspect van identiteit wordt soms verwoord als: “Niet ik, maar mijn fursona is homo,” aldus IARP-onderzoekers. Zo neemt men afstand van bestaande stigma’s — herkenbaar voor onze tijd.
Illustraties en websites binnen de scene bevatten geregeld content voor volwassenen. Dat betekent overigens niet dat alles om seks draait: “Het is zeker geen puur seksueel of fetisjistisch gebeuren,” schrijven de onderzoekers, “maar erotisch materiaal is duidelijk populair.”
Zijn therians mentaal gezond?
Er is geen duidelijke consensus over het mentale welzijn van therians en furries. De meesten keren zich echter fel tegen het pathologiseren van hun identiteit. Ōkami: “Of je nu therian bent of niet — het gaat erom of je nog kunt functioneren in de maatschappij. Kan je werken, leven? Therian-zijn verandert daar weinig aan.”
Uit IARP-onderzoek blijkt: angst, depressie of andere stemmingsstoornissen komen onder furries zelfs niet vaker voor dan bij de algemene bevolking. Ook ADHD of medicatiegebruik blijken niet significant hoger. “Furries zijn niet vatbaarder voor fantasieverlies of waanideeën dan niet-furries,” aldus het rapport.
Furries, autisme en persoonlijkheidskenmerken
Het enige wat bij furries vaker voorkomt — ook in Nederland — is het syndroom van Asperger: een vorm van autisme waarbij sociaal contact soms lastig verloopt. Helen Clegg (University of Northampton) ontdekte bovendien dat sommige therians hogere scores hebben op ‘schizotypie’: een persoonlijkheidsstijl met bijbehorende overtuigingen en eigenaardigheden. De Cleveland Clinic karakteriseert het als: “Sterk ongemak met sociale interactie, soms vreemde denkbeelden of gedrag.”
Toch plaatst Gerbasi daar een kanttekening bij: “De therians die ik ken zijn ook maar gewone mensen — niet iedereens ervaring is hetzelfde.”
