Huidige situatie en recente rapporten
Hoewel het verspreiden van hongersnood in Gaza op dit moment is voorkomen, blijft de situatie ernstig. Het hele gebied kampt nog steeds met het risico op verhongering, aldus een toonaangevende organisatie op het gebied van voedselcrises op vrijdag. Volgens het nieuwe rapport van de Integrated Food Security Phase Classification (IPC) is er sinds enkele maanden geen hongersnood vastgesteld. De organisatie meldde eerder dat hongersnood al in Gaza-stad voorkwam en zich zonder actie zou uitbreiden over het hele gebied.
In oktober werd na een wapenstilstand verbeteringen genoteerd in voedselzekerheid en voedingsstatus. Er werd geen hongersnood meer ontdekt. Toch waarschuwt de IPC dat de situatie uiterst kwetsbaar blijft en dat bijna 2.000 mensen tot april in een toestand van catastrophale voedselvoorziening verkeren. Men houdt rekening met het scenario waarin conflicten terugkeren en de hulpverlening stopt, waardoor het hele gebied mogelijk opnieuw geconfronteerd wordt met hongersnood.
Reacties van Israël en internationale organisaties
De Israëlische militaire organisatie die de hulpverlening aan Gaza coördineert, bekend als COGAT, heeft vrijdag de bevindingen van de IPC krachtig afgewezen. Volgens COGAT wordt de hulp volgens de afspraken verzorgd en wordt de hoeveelheid hulp die het gebied bereikt steeds als voldoende beschouwd, volgens internationale standaarden, inclusief die van de Verenigde Naties. De organisatie stelt dat de hulpvolumes het noodzakelijke dieet van de bevolking ver overschrijden.
Het Israëlische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft ook zijn afkeuring uitgesproken, en beweert dat het rapport van de IPC de realiteit niet weerspiegelt. Volgens hen wordt meer dan de benodigde hoeveelheid hulp daadwerkelijk geleverd aan Gaza. De Israëlische regering heeft eerdere rapporten van de IPC steeds verworpen; premier Benjamin Netanyahu noemde het vorige rapport een ‘volledige leugen’.
Context van het conflict en recente ontwikkelingen
De berichten van de IPC verschijnen terwijl een fragiele wapenstilstand onder Amerikaanse bemiddeling tussen Israël en Hamas op een kritiek punt staat. De eerste fase van het conflict nadert de voltooiing, met nog een gijzelaar in Gaza. De tweede, complexere fase, moet nog worden geïmplementeerd. Beide partijen beschuldigen elkaar van het schenden van het staakt-het-vuren.
In augustus bevestigde de IPC dat er voor het eerst in het Midden-Oosten een hongersnood was vastgesteld, en waarschuwde dat deze zich had kunnen uitbreiden richting het zuiden, waaronder Deir al-Balah en Khan Younis. Meer dan een half miljoen mensen in Gaza, ongeveer een kwart van de bevolking, leden onder de ernstige voedseltekorten en velen waren bedreigd door dood door ondervoeding.
Verbeteringen en huidige uitdagingen
Volgens het rapport van vrijdag werden de dreigende hongersnood en de gevolgen van conflicten deels gecompenseerd door een afname van het geweld, een voorstel voor vredesonderhandelingen en verbeterde toegang voor humanitaire en commerciële voedingsleveringen. Zo is er nu meer voedsel beschikbaar en hebben mensen gemiddeld twee maaltijden per dag, vergeleken met slechts één in juli. Antoine Renard, directeur van het Wereldvoedselprogramma voor de Palestijnse gebieden, vertelde de VN dat de situatie duidelijk was verbeterd ten opzichte van de zomer, toen de bevoorrading nog zeer problematisch was.
De toegang tot voedsel is aanzienlijk verbeterd, maar er blijven grote problemen bestaan. Vooral woonruimte is een groot probleem; veel Palestijnen wonen in waterovergoten tenten en weten niet waar ze naartoe moeten. Voor bijna 1,3 miljoen Palestijnen is noodhulp voor onderdak noodzakelijk nu de winter nadert, aldus hulporganisaties.
Distributie en verdere hulpbehoefte
Displacement, oftewel dwangsverplaatsing, speelt een grote rol in de voedselproblematiek. Meer dan 70% van de bevolking leeft in tijdelijke onderkomens en heeft hulp nodig. Andere factoren zoals slechte hygiëne, gebrek aan sanitaire voorzieningen en de beperkte toegang tot voedsel verergeren de crisis verder. Hoewel de toegang tot humanitaire hulp beter is dan eerder, blijft deze fluctureren en is niet gelijk verdeeld over het gebied.
Volgens de experts is dringend meer hulp nodig, inclusief voedsel, brandstof, onderdak en medische zorg. Men voorziet dat in de komende twaalf maanden meer dan 100.000 kinderen tussen zes maanden en vijf jaar acute ondervoeding zullen krijgen en behandelingen nodig hebben.
Volgens recente gegevens van het Israëlische leger is de stipulatie dat dagelijks 600 vrachtwagens hulp naar Gaza moeten worden gebracht niet volledig nagekomen, hoewel Israël dit ontkent. Ook de Amerikaanse functionarissen die de hulpstromen coördineren, melden dat de afgesproken leveringsniveaus worden bereikt.
Hulporganisaties benadrukken dat, ondanks de toename in hulp, lang niet iedereen die hulp nodig heeft, die ontvangt na twee jaar oorlog. Volgens Bushra Khalidi van Oxfam draait het niet om het aantal vrachtwagens of calorieën op papier, maar om de daadwerkelijke toegang tot voedsel, schoon water en gezondheidszorg—wat momenteel niet altijd mogelijk is. Mensen moeten in staat zijn hun huizen te herstellen, landbouw te bedrijven en weer op te bouwen, maar de omstandigheden maken dit onmogelijk.
