De invloed van klimaatverandering op het leefgebied van poolberen
Naarmate de klimaatverandering onafgebroken de ijsbedekking in de poolgebieden vermindert, suggereert recent onderzoek dat poolberen zich snel genetisch aan het herprogrammeren zijn om te overleven. Het verdwijnen van het ijzige habitat dat essentieel is voor hun voortbestaan, dwingt deze dieren om zich aan te passen aan de steeds strenger wordende omstandigheden in de Arctische regio, waar de temperatuur stijgt.
Wetenschappelijke doorbraak: eerste documentatie van genetische verandering onder een zoogdier door klimaatstijging
Wetenschappers denken dat dit de eerste gedocumenteerde casus is waarin temperatuursverhogingen leiden tot genetische vernieuwing bij een zoogdier. Onderzoekers van de University of East Anglia in Groot-Brittannië stellen dat hun bevindingen, gepubliceerd in het tijdschrift Mobile DNA, zeldzame hoop bieden voor de soort. Volgens Alice Godden, de hoofdauteur van de studie, is het verlies van poolberen nog steeds groot, waarbij men verwacht dat twee derde van de populatie vóór 2050 zal verdwijnen.
Geloof in een kans voor behoud door genetische aanpassing
Godden benadrukt dat de resultaten een glimp bieden van een mogelijkheid om de uitsterving te vertragen. Ze stelt dat het mogelijk is de uitstervingskans te verminderen door onze koolstofuitstoot te beperken, waardoor de tijd voor de dieren om zich aan te passen wordt verlengd. Het onderzoek bouwt voort op eerdere studies van de Universiteit van Washington. De onderzoekers analyseerden bloedmonsters van poolberen in Noord- en Oost-Groenland. In het zuidelijkere en iets warmere gebied vonden ze dat genen gerelateerd aan hittebescherming, veroudering en stofwisseling zich anders ontwikkelden dan bij de noordelijke beren.
Genetische verschillen en milieufactoren
Volgens Godden betekent dit dat verschillende groepen beren verschillen in de snelheid waarmee hun DNA verandert, en dat deze activiteit gekoppeld is aan hun specifieke klimaat en omgeving. Dit zou voor het eerst aangeven dat een groep van een soort zichzelf fysiek kan herschrijven voor sukcest.
Ze beschouwt dit proces als een “noodoplossing” om te overleven, vooral in reactie op het smeltende zee-ijs. Data van het National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) tonen aan dat het Arctische oceaan de afgelopen jaren recordhoogtes heeft bereikt qua temperatuur.
Veranderingen in gedrag en dieet van poolberen door klimaatverandering
De opwarming van de oceaan heeft de essentiële zee-ijsplatforms verminderd die de beren gebruiken om zeehonden te jagen, wat heeft geleid tot isolatie en voedselnood. Dankzij deze omstandigheden passen de beren zich aan door veranderingen in hun spijsverteringssysteem, waardoor ze meer planten en minder vetten gaan eten.
Godden geeft aan dat de beschikbaarheid van voedsel een groot probleem blijft, vooral in het zuiden. Zij vermoedt dat ook de lichaamsvorm en samenstelling van de beren in reactie daarop veranderen.
De toekomstige impact op poolberen en de noodzaak voor beschermingsmaatregelen
De onderzoekers besloten zich te richten op de zuidelijke groep, omdat de warmere klimaatcondities daar een voorproefje vormen van de situatie die later deze eeuw ook voor andere populaties kan gelden. Volgens de IUCN, de Internationale Unie voor Natuurbehoud, leven er momenteel ongeveer 26.000 poolberen wereldwijd. De soort, wetenschappelijk bekend als Ursus maritimus, staat als kwetsbaar geregistreerd op de Rode Lijst van de IUCN.
De studie betekent niet dat de poolberen minder risico lopen op uitsterven, maar de ontdekking geeft een genetisch blauwdruk die mogelijk aangeeft hoe de dieren zich snel kunnen aanpassen aan de klimaatveranderingen. Godden onderstreept dat het noodzakelijk is dat wij onze inspanningen verdubbelen om onze koolstofuitstoot te verminderen, zodat we deze gordijn van kans kunnen verlengen en deze dieren kunnen helpen overleven.
