Verloren en gevonden kansen in een oorlogssituatie
Voor sommige mensen is het gevangen zitten in een beperkte ruimte terwijl zombies met kettingzagen tevoorschijn springen, slechts een nachtmerrie. Echter, op slechts 160 kilometer van het front tussen Oekraïne en Rusland, zien sommige Oekraïners het als een mogelijkheid om te ontsnappen aan grotere problemen in hun dagelijks leven. Terwijl de onderhandelingen over het beëindigen van de oorlog voortduren, blijven Russische drones en raketten de energie-infrastructuur van Oekraïne bestoken, waardoor hele wijken zonder stroom komen te zitten terwijl de temperaturen dalen.
Innovatieve oplossingen voor stroomuitval
In de stad Dnipro, in het oosten van Oekraïne, vinden ondernemers nieuwe manieren om hun activiteiten voort te zetten tijdens de langdurige stroomuitval. Igor Nazarenko, eigenaar van een escaperoom, vertelt dat hij en andere ondernemers hun vestigingen hebben aangepast zodat ze operationeel kunnen blijven, ongeacht of de stroom uitvalt of niet. Zijn bedrijf beschikt over meerdere kamers met horror-thema, ontworpen om te worden beleefd bij schemering of in volledige duisternis, door gebruik te maken van generators of zonder stroom. Volgens Nazarenko, 38 jaar, wordt de populariteit van deze escaperooms in Oekraïne steeds groter, mede door de continue stroomproblemen.
De aantrekkingskracht van escaperooms in crisistijd
Hij legt uit dat deze ruimtes, waarin bezoekers moeten zoeken naar aanwijzingen om te ontsnappen, vooral populair zijn geworden onder mensen die door de oorlog gestrest zijn. De ervaringen bieden fysieke en emotionele spanning die mensen helpt om tijdelijk af te leiden van hun zorgen. Het bijzondere is dat deze escaperooms, die interactief zijn en vaak acteurs inzetten, zonder afhankelijkheid van de elektriciteit kunnen functioneren, waardoor ze een belangrijk toevluchtspunt vormen tijdens de blackoutperiodes.
De winter in Oekraïne en de energieproblematiek
De winter in Oekraïne gaat meestal gepaard met sneeuw en stevige vorst, met temperaturen die in december tot maart kunnen dalen tot min 20 graden Celsius. Sinds oktober worden er in heel Oekraïne gedwongen stroomonderbrekingen doorgevoerd, omdat de stabiliteit van het elektriciteitsnet anders niet gewaarborgd kan worden, aldus het ministerie van Energie. Veel huishoudens en kleine bedrijven ervaren dagelijks acht tot zestien uur zonder elektriciteit of verwarming, terwijl grote bedrijven investeren in generatoren en alternatieve energiebronnen. Voor kleinere ondernemers blijft de aanschaf van dergelijke systemen echter vaak te kostbaar, zoals blijkt uit voorbeelden in Kiev.
Gezien de situatie in de horeca en detailhandel
Volgens Iryna Golotina, mede-eigenaar van het restaurant Under Wonder in Kiev, hebben kleine bedrijven creatieve oplossingen bedacht om door de crisis te komen. Haar restaurant biedt speciale menu’s aan die zonder elektriciteit kunnen worden bereid, en gebruikt aanvankelijk kaarsen als noodverlichting. Later schakelde haar team over op decoratieve lampionnen van lichtsnoeren die in vazen staan. Sommige gasten vonden de sfeer door de lampionnen bijna magisch, vergelijkbaar met een scene uit “Harry Potter”.
De voortdurende dreiging door Russische aanvallen
Daarnaast blijft Kiev onder vuur liggen, waarbij Russische drones en raketten gericht zijn op energiecentrales en distributiepunten ondanks de beweringen van Moskou dat ze zich beperken tot militaire doelen. Analisten wijzen op het doel van Rusland om het moreel te ondermijnen en de volksgezondheid, het bedrijfsleven en de algemene stabiliteit onder druk te zetten. Experts uit de energiesector rapporteren dat de aanvallen frequenter en intensiever worden, vooral in het oosten van Oekraïne.
De economische impact en veerkracht van het land
Volgens economen zoals Mark McNamee werkt de Oekraïense economie ondanks de aanslagen nog steeds relatief goed, maar wordt ze zwaar op de proef gesteld. Sectoren zoals de industrie ondervinden de zwaarste last, met frequente uitvallen in fabriekshallen en distributiecentra. Tijdens de aanvallen slagen retail- en servicebedrijven er ook niet altijd in open te blijven, wat de stemming onder consumenten beïnvloedt en minder mensen ertoe aanzet uit huis te gaan of geld uit te geven.
Ondernemers met een visie op de lange termijn
Evgen Primachok, eigenaar van het Kyivse café Khoryv Coffee, vertelt dat hij zijn bedrijf meteen tijdens de eerste stroomuitval in 2022 opstartte, kort voordat het weer toesloeg. Aanvankelijk trok zijn café klanten die op zoek waren naar warmte en Wi-Fi. Toen de stroom later in het jaar weer uitviel, merkte hij dat vooral inwoners hun woningen met alternatieve energievoorzieningen hadden uitgerust, waardoor er minder klanten kwamen. Om de zaak levend te houden, heeft hij het café omgevormd tot een ontmoetingsplek met tenten voor schaakavonden, muziek en filmvertoningen, inclusief vertoningen van oude Oekraïense films.
Primachok, 25 jaar, organiseerde bovendien bijeenkomsten met Oekraïense militairen die hun ervaringen aan het front deelden. Zo bleek onder meer dat een vleugel van een Shahed-drone in het café werd opgehangen als decoratie. Toch blijft de onzekerheid onder ondernemers groot, vooral vanwege de voortdurende dreiging van het oorlogsgeweld en de impact hiervan op hun dromen en toekomstige plannen.
