De omslag in het Nederlandse beleid
De Nederlandse regering heeft woensdag aangekondigd dat ze haar controle over de Chinese-eigendom van het onderneming Nexperia overdraagt, waarmee een conflict met China wordt afgewend dat de levering van halfgeleiders, essentieel voor de wereldwijde automobielproductie, in gevaar bracht. Minister Vincent Karremans van Economische Zaken meldde dat hij besloot om een eerdere opdracht tot controle te annuleren, gebaseerd op een zelden gebruikte wet uit de periode van de Koude Oorlog.
Achtergrond van de controlemaatregel
In eerste instantie had de Nederlandse overheid de effectieve controle over Nexperia genomen vanwege nationale veiligheid en ernstige tekortkomingen in het bestuur van het bedrijf. Nexperia, gevestigd in Nijmegen, is in eigendom van Wingtech Technology uit China. Volgens functionarissen wilde de Nederlandse regering voorkomen dat cruciale technische kennis verloren zou gaan, wat de economische veiligheid van Europa in gevaar zou kunnen brengen.
De impact op de productie van automobielen
Nexperia levert chips die veel worden gebruikt door autofabrikanten in Noord-Amerika, Japan en Zuid-Korea. Recentelijk waarschuwden grote autofabrikanten dat de voorraad chips bijna uitgeput was. Zo moest Honda een fabriek in Mexico sluiten die de populaire HR-V crossover produceerde voor de Noord-Amerikaanse markt.
Verloop van de recente communicatie en heroverweging
Karremans verklaarde dat hij zijn opdracht uit eind september op non-actief heeft gezet als een ‘blijk van goede wil’. Dit gebeurde na constructieve gesprekken met Chinese autoriteiten in de afgelopen dagen. In een officiële verklaring zei hij dat Nederland van mening was dat het nu het juiste moment was om een constructieve stap te zetten door de controlemaatregelen op te schorten en te wachten op verdere ontwikkelingen.
Reacties van China en internationale implicaties
Het Chinese Ministerie van Handel verwelkomde de beslissing, maar benadrukte dat het slechts een eerste stap was om het conflict op te lossen. Volgens hen vormt een Nederlandse rechterlijke uitspraak die de controle van Wingtech over Nexperia beperkt blijft een belangrijke belemmering voor verdere afhandeling van de zaak. Beide landen zouden volgens China moeten blijven samenwerken.
Het bredere kader van de controverse
Het geschil illustreert de positie waarin Europa zich bevindt tussen de Verenigde Staten en China in de strijd om handel en technologische superioriteit. Nederland gaf opdracht tot inbeslagname van Nexperia nadat de VS het Chinese bedrijf vorig jaar op hun ‘entiteitlijst’ hadden geplaatst, wat onder meer de exportbeperkingen inhoudt. In september werden ook dochterbedrijven zoals Nexperia opgenomen, hetgeen leidde tot de afroep van de controlemaatregelen.
De interne machtsstrijd binnen Nexperia
De controverse omvatte ook de afzetting van de Chinese CEO Zhang Xuezheng, die tevens oprichter is van Wingtech. Amerikaanse functionarissen adviseerden de Nederlandse regering dat hij moest worden vervangen om handelsbeperkingen te voorkomen. In reactie hierop blokkeerde China begin oktober de export van Nexperia-chips uit haar fabrieken in China, een ban die recent werd opgeheven na een handelsruzie tussen de VS en China die volgde op de ontmoeting tussen president Donald Trump en de Chinese leider Xi Jinping.
Vervolgstappen en huidige stand van zaken
De Verenigde Staten kondigden aan de uitbreidingsclausule omtrent dochterbedrijven voor een jaar te suspenderen, met ingang van 10 november. Toch blijven de Chinese tak van Nexperia en het hoofdkantoor in Nederland onder druk staan, met conflicten over de levering van wafers uit Europese fabrieken naar China.
Wingtech stelde dat Nederland zeer serieus zou moeten zijn over het oplossen van de situatie en zou moeten aangeven dat het haar steun voor rechtszaken die Zhang uit zijn functie zetten, intrekt. Volgens Wingtech ondermijnt een dergelijke rechtzaalprocedure de continuïteit van Nexperia en daarmee de economische veiligheid van Nederland en Europa. Het bedrijf ontkent dat Zhang betrokken zou zijn bij ‘mismanagement’ en beweert geen bewijs te hebben gezien voor dergelijke beschuldigingen.
De toekomst van Nexperia
Hoewel de recente beslissing van Nederland een stap vooruit betekent, onderstrepen beide partijen dat volledige herstel van de toeleveringsketen verdere actieve samenwerking vereist. Nexperia, dat ooit onderdeel was van Philips en in 2018 werd overgenomen door Wingtech, produceert standaardchips die essentieel zijn voor diverse functies in moderne auto’s, zoals verlichting, airbagsystemen en anti-blokkeringssystemen. Een moderne auto bevat soms honderden van dergelijke componenten.
