De oorsprong van Kerstmis en de actuele situatie
Meer dan tweeduizend jaar geleden begon de viering van Kerstmis in Bethlehem. Tegenwoordig brengt deze feestdag enige broodnodige vreugde naar de plaats waar het ooit is ontstaan. Na jaren van verstoringen door de oorlog in Gaza, dat op ongeveer 80 kilometer afstand ligt, werden de festiviteiten dit jaar hervat, mede dankzij een fragile wapenstilstand die hoop heeft teruggebracht naar de stad. Bethlehem ligt in de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever en is het symbool van de kerstmerrie in het Midden-Oosten.
Vieringen en traditionele processies
Op woensdag was de kerstavond in Bethlehem in volle gang. In Manger Square stond een band te spelen onder een grote kerstboom, terwijl een traditionele processie vanuit Jeruzalem, geleid door kardinaal Pierbattista Pizzaballa, de stad binnenliep. Deze processie symboliseerde de heropleving van de feestvreugde, ondanks de moeilijke omstandigheden.
Kardinaal Pizzaballa riep op tot “een kerst vol licht” en bracht groeten over aan de kleine christelijke gemeenschap in Gaza, waar hij op zondag een pre-kerstmis-viering had gehouden. “Wij, allemaal samen, besluiten het licht te zijn, en het licht van Bethlehem is het licht van de wereld,” zei hij tegen de aanwezige toeschouwers.
Persoonlijke verhalen en de betekenis van Kerstmis
Ghada Dik, een twaalfjarige Palestijnse christen uit Jaffa, was met haar familie naar de vieringen gekomen. Zij uitte haar geluk over het zien van glimlachen en het terugbrengen van de kerstgeest. “Iedereen die gelukkig is, herinnert ons eraan om het feest echt met heel ons hart te vieren,” vertelde ze.
Hoewel het niet altijd gemakkelijk is, benadrukte ze dat “Kerstmis niet alleen om geluk draait, maar vooral om samen zijn.”
Politieke en sociale context
De burgemeester van Bethlehem, Maher Nicola Canawati, deelde mee dat de vieringen in 2023 en 2024 waren afgelast, wat hij beschreef als met een “gebroken hart en een gebroken ziel.” Desondanks had de voortdurende wapenstilstand het kerstgevoel doen herleven. “Deze dag staat voor veerkracht, hoop en grote dingen voor de Palestijnse bevolking,” zei hij.
Jeris Atrash, een 37-jarige gewichtsconsulent en vader uit Bethlehem, sprak op dinsdag met NBC News over de situatie. “Wanneer we de kerstboom en de lichtjes in de straten zien, voelen we dat de hoop terugkeert in ons hart,” vertelde hij. Zijn familie behoort tot de duizenden Palestijnse christenen in de moslimmeerderige stad. “We leven in vrede, maar ons conflict ligt bij de Israëlische regering,” voegde hij toe.
Zijn vrouw, Sandi Qumseih, een 30-jarige lerares, vertelde dat haar kinderen genieten van de feestelijkheden na een moeilijke periode van twee jaar waarin ze vaak haar kinderen moest uitleggen wat ze zagen op televisie of hoorden in het nieuws. “Als moeder ben ik dit jaar vooral blij voor mijn kinderen,” zei ze.
Impact van de oorlog op Bethlehem
Bethlehem ligt ver verwijderd van de voortdurende en harde situatie in Gaza, maar de oorlog en de onzekerheid hebben ook de stad hard getroffen. Vroeger trokken vele christelijke pelgrims en toeristen naar Bethlehem, op zoek naar de geboorteplek van Jezus, maar sinds het begin van het conflict is dat aantal drastisch afgenomen. Volgens burgemeester Canawati hebben ongeveer 4.000 Palestijnen de stad verlaten sinds het uitbreken van de oorlog in Gaza, onder andere door de afgenomen toeristenstroom en de economische problemen onder de Israëlische bezetting.
Qumseih meldt dat veel families financieel onder druk staan. De stad is voor haar inkomen afhankelijk van toerisme en de verkoop van houten souvenirs. Haar echtgenoot, Atrash, werkte voorheen in de toeristische sector, maar door Covid en het conflict in de afgelopen jaren zijn veel bezoekers geweerd.
De politieke situatie en de spanningen in de regio
De spanningen in de Westelijke Jordaanoever blijven hoog. Opnieuw zijn er incidenten geweest waarbij Israëlische kolonisten Palestijnen aanvielen, wat sinds 2006 het hoogst is. Ondanks dat Bethlehem relatief stil is, ervaart men de aanwezigheid van Israëlische checkpoints en militaire controles, die het reizen beperken. Israël verdedigt haar militaire aanwezigheid in de regio altijd als noodzakelijk voor de bescherming van de kolonies.
De Israëlische regering heeft recentelijk plannen goedgekeurd voor de bouw van 19 nieuwe nederzettingen in de bezette Westelijke Jordaanoever. Tegelijkertijd blijven er grote vragen bestaan over de duur van de wapenstilstand in Gaza en de toekomst van een tweede fase van het vredesproces. Discussies gaan onder andere over het inzetten van een internationale stabilisatiemacht, het disarmeren van Hamas en het terugtrekken van Israëlische troepen uit Gaza.
