Hebt u zich ooit afgevraagd waarom sommige kleuren ineens intenser lijken als u een bepaalde geur ruikt? Britse onderzoekers van de Liverpool John Moores University ontdekten dat onze reukzin daadwerkelijk onze kleurwaarneming beïnvloedt. En wat ze vonden — is opmerkelijk genoeg om uw volgende gesprek met vrienden te kleuren.
Zintuigen werken samen — vaker dan we denken
Het menselijk lichaam wordt dagelijks ‘gebombardeerd’ door veel verschillende prikkels. Gelukkig lost ons brein dit slim op: het integreert informatie uit meerdere zintuigen tegelijk — denk aan hoe u smaken, texturen, geluiden én kleuren met elkaar verbindt. Het klassieke voorbeeld? De smaak van sinaasappel voelt haast automatisch oranje aan.
Het onderzoek: meer dan alleen ruiken en zien
Onder leiding van Dr. Ryan Ward werden 24 volwassenen uit verschillende leeftijdsgroepen in een speciaal geprepareerde ruimte zonder parfum- of deodorantgeuren gezet. Hier kregen zij via een ultrasone geurverspreider vijf verschillende geuren aangeboden: karamel, kers, koffie, citroen en pepermunt. Odorloze waterdamp diende als controle.
Vervolgens kregen deelnemers een vierkant op het scherm in willekeurige kleuren te zien en moesten zij met twee schuifjes de kleur telkens terugbrengen naar een neutraal grijs — dit in totaal vijf keer per geur.
Karamel en koffie, kers en pepermunt: ieder z’n eigen ‘kleur’
De resultaten zijn fascinerend (en een tikje herkenbaar):
- Karamel werd direct gelinkt aan bruin en geel.
- Koffie deed mensen sneller kiezen voor rood- en bruintinten.
- Kers werd in verband gebracht met rood, roze en paars.
- Pepermunt riep associaties op met groen en blauw.
- Citroen werd opvallend vaak geassocieerd met geel, maar óók met groen en roze.
De verrassende uitkomst: deelnemers bleken, onbewust, telkens nét iets te ver weg te gaan van ‘grijs’ in de richting van de kleur die bij de geur hoorde. Ruikt u koffie? Dan leek grijs ineens meer roodbruin. Bij karamel sloop er zomaar wat blauw in.
Pepermunt is de vreemde eend in de bijt
Interessant is dat pepermunt als enige geur géén voorspelbare verschuiving opleverde. Tja — pepermuntijs bij IJscuypje in Amsterdam is óók nooit saai.
Waarom is dit belangrijk?
Volgens Dr. Ward laten deze resultaten zien dat ‘kruisverbindingen’ tussen zintuigen sterker zijn dan we denken. Ze beïnvloeden daadwerkelijk hoe we waarnemen, zelfs als we denken objectief te kijken.
Wat nu? Kleurrijke toekomst voor geuronderzoek
Deze studie roept veel nieuwe vragen op. Stel dat u een zeldzame of onbekende geur ruikt — zou dit uw kleurwaarneming nog steeds beïnvloeden? En hoe gebruiken reclamemakers of productontwerpers deze kruisverbindingen straks in winkels of restaurants?
Feit blijft dat ons dagelijks leven kleurrijker is dan we misschien beseffen. De volgende keer dat u een kop koffie zet — let eens op welke tinten u ineens om u heen opvallen. Misschien blijkt ‘de geur van Rotterdamse koffie’ wel meer te betekenen dan alleen smaak.
