Inleiding
De uitgestrekte vlakten van de Maasai Mara in Kenia en de miljoenen dieren die daar leven, worden geconfronteerd met een nieuwe, glanzende invulling: een luxe safarilodge van Ritz-Carlton. Met privézwembaden, butlerservice en panoramische uitzichten die meer dan 5.000 dollar per nacht kosten, is deze 20-hectare grote accommodatie uitgegroeid tot een bron van controverse binnen de regio.
De betrokken partijen en hun zorgen
Leiders van de Maasai, een etnische groep van traditioneel nomadische herders met historische banden met het gebied, en natuurbeschermers waarschuwen dat het nieuwe toeristische project de migratieroute bedreigt. Ze hebben een rechtszaak aangespannen om de voortgang van de werkzaamheden te stoppen. Volgens hen gaat het niet alleen om een nieuwe lodge, maar om de toenemende druk die toerisme op de natuur uitoefent, inclusief biodiversiteit en het natuurlijke spektakel dat bezoekers aantrekt.
De opening en de controversiële locatie
De lodge opende op 15 augustus, midden in de periode van de Grote Migratie. Dit natuurfenomeen wordt gekenmerkt door de massale verplaatsing van miljoenen gnoes, zebra’s en andere grazende dieren tussen de vlakten van Tanzania en het Maasai Mara-reservaat in Kenia. Volgens onderzoekers biedt deze migratie dieren de mogelijkheid om voedsel en water te vinden en de genetische variatie binnen de kuddes te behouden.
Jaarlijks trekken honderden duizenden toeristen naar de savanne, hopend om een van de grootste zoogdierenbewegingen ter wereld te aanschouwen, terwijl de dieren rivieroverschrijdingen maken en de vlaktes doorkruisen die vol zitten met roofdieren.
De bedreiging voor de migratie
Volgens natuurbeschermers en Maasai-leiders kan de nieuwe lodge, die zichzelf profileert als “front-row seats to one of the world’s greatest natural wonders”, de migratie verstoren. Deze locatie ligt aan een bocht in de Sand-rivier en bevindt zich op “een van de meest gewaardeerde corridors voor deze dieren”, aldus Meitamei Olol Dapash, een oudere Maasai.
In een interview met NBC News verklaarde Dapash dat de lodge het cruciale migratieroute blokkeert en dat wildebeesten er soms van terugkeren om het gebied te vermijden. Daarnaast was er een waarneming van een olifant die moeite had om een pad over de rivier te vinden nadat het gebied meer dan tien jaar in gebruik was geweest voor deze dieren.
Het juridische verloop en standpunten
In augustus diende Dapash, directeur van het Instituut voor Maasai-educatie, -onderzoek en -behoud (MERC), een rechtszaak in bij een Keniaanse rechtbank. Hij stelt dat de 20-suiten lodge de essentiële migratieroute blokkeert en vraagt de rechter de landtekening te herstellen. Volgens hem zijn wildebeesten al gebieden gaan vermijden en werd bijvoorbeeld een olifant gesignaleerd die moeite had met een rivieroversteek.
De Keniaanse natuurbeschermingsdienst (Kenya Wildlife Service) betwist de stellingen en beweert dat de lodge geen invloed heeft op de migratieroutes en dat migrerende dieren de hele grens tussen Kenia en Tanzania gebruiken. Ze bevestigen dat alle ecologische en milieuwetgevingen zijn nageleefd en voldaan.
Marriott International, eigenaar van Ritz-Carlton, bevestigt dat het project een milieueffectbeoordeling heeft ondergaan die conform de Keniaanse wetgeving is uitgevoerd. Zij benadrukken dat het bedrijf zich inzet voor verantwoord toerisme en dat de lokale autoriteiten, met name het District Narok, verantwoordelijk zijn voor het afhandelen van de impact van het hotel.
Het district Narok weigert commentaar te geven op vragen van NBC News en stelt dat het project volgens de Maasai Mara-beheerplan voldoet aan de regelgeving die verdere ontwikkelingen binnen het reservaat beperkt, om onder meer wilde migratie en ecosysteem te beschermen.
De bredere context van toerisme en behoud
De controverse vindt plaats te midden van toenemende bezorgdheid over de gezondheid van het 580 vierkante mijl grote Maasai Mara-reservaat, waar toeristenaantallen in de afgelopen decennia bijna verdrievoudigd zijn. In 2023 bezochten meer dan 300.000 toeristen het gebied, terwijl dat in 1980 nog 114.000 was. Volgens het Wereld Toerisme en Reisbureau is toerisme in de regio goed voor circa 7% van het nationale bruto binnenlands product en genereert het jaarlijks ongeveer 20 miljoen dollar.
De snelle groei van lodges en campings brengt echter ook uitdagingen met zich mee op het gebied van natuurbehoud. Dr. Chloe Buiting, een dierenarts en specialist in wildlife research, wijst erop dat dergelijke grote projecten wegen en infrastructuur aanleggen, de waterbronnen veranderen en het gebruik van land beïnvloeden.
Onderzoekers zoals Joseph Ogutu uit Duitsland benadrukken dat ontwikkelingsprojecten nabij rivieren, waar dieren water drinken of zich verschuilen, negatieve invloed kunnen hebben op migratie en het natuurlijke gedrag van de dieren.
Ondersteuning en tegenstand
Ook internationale experts en toerismeorganisaties steunen de rechtszaak. Grant Hopcraft, een conservation-ecoloog aan de Universiteit van Glasgow, bracht in oktober kaarten en gegevens naar de rechtbank, waaruit bleek dat wildebeesten regelmatig de grens tussen Tanzania en Kenia oversteken op de locatie van de lodge.
De Amerikaanse non-profitorganisatie RIDE International, die zich richt op culturele uitwisselingen en educatieve reizen in Oost-Afrika, ondersteunt eveneens Dapash’s juridische actie. Volgens Riley Jon Blackwell, directeur van het bedrijf, is de komst van grote hotelketens en glamping-projecten een langdurig proces dat de natuurlijke migratie belemmert.
De Ritz-Carlton safari-impressie wordt kritisch bekeken, vooral op sociale media, waar veel reacties worden gewezen op mogelijke milieuschade. Ondanks dat enkele bezoekers hun verblijf prijzen, wordt de lodge vaak negatief beoordeeld wegens de impact op de natuur.
De komende juridische procedure
De zaak wordt in december voor de rechter behandeld. Mocht Dapash gewonnen hebben, dan kan dat een belangrijke precedent scheppen voor toekomstige ontwikkelingen binnen het reservaat. Volgens deskundigen zou de uitspraak een juridisch keerpunt kunnen betekenen voor de bescherming van de migratieroutes en de natuurlijke identiteit van de Maasai Mara.
