Advocaat en Betekenis van de Zaak
In Hong Kong staat een juridische uitspraak op het punt te worden gedaan in een bepalende zaak rondom de nationale veiligheid. Het betreft Jimmy Lai, een voorvechter van democratie en media-ondernemer, wiens proces wereldwijd aandacht krijgt en wordt gezien als symbool voor Beijing’s aanpak van oppositie in de regio.
Lai, een van de meest uitgesproken critici van de Communistische Partij van China, werd gearresteerd in 2020. Dit was kort nadat Beijing een ingrijpende nationale veiligheidswet invoerde, als reactie op protesten in Hong Kong die maandenlang voltrokken en soms gewelddadig werden.
De Aanklachten en de Verdediging
Hij heeft altijd ontkend schuldig te zijn aan twee aanklachten van samenzwering met buitenlandse machten onder de nieuwe veiligheidswet, evenals aan het verdacht worden van het publiceren van opruiende materialen onder een oude wet uit de tijd toen Hong Kong nog een Britse kolonie was. Daarnaast staat hij terecht voor het volgens de autoriteiten hebben van een conspiracy to publish seditious materials.
Uitspraak en Praktische Details
De uitspraak van de Hoge Raad wordt gepland voor 10.00 uur lokale tijd (21.00 uur Amerikaanse oostkust) op zondag. Als Lai, die recent 78 jaar is geworden, schuldig wordt bevonden, kan hij levenslang krijgen. Na de uitspraak is hij in staat om in beroep te gaan, en de uitspraak wordt op een later moment gedaan.
Het proces heeft 156 dagen geduurd, begon in december 2023 en werd geleid door drie rechters die specifiek voor nationale veiligheidszaken waren aangesteld. Zowel westerse regeringen als mensenrechtenorganisaties hebben het proces als politiek gemotiveerd gekarakteriseerd. De Verenigde Staten en Groot-Brittannië hebben opgeroepen tot de vrijlating van Lai, een Brits staatsburger.
Internationale Reacties en Politieke Spanning
Voormalig president Donald Trump heeft herhaaldelijk beloofd Lai te zullen bevrijden, wat vorig jaar door Hong Kong’s hoogste leider, John Lee, werd afgewezen met een waarschuwing niet te interfereren in Hong Kong’s binnenlandse aangelegenheden. Een medewerker van het Witte Huis bevestigde recent dat Trump het geval met Xi Jinping tijdens hun ontmoeting in Zuid-Korea heeft besproken.
Rechterlijke Onafhankelijkheid en Repressie
De rechtszaak wordt internationaal gezien als een test voor de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en de vrijheid van de pers in Hong Kong. Het gebied had bij terugkeer naar China in 1997 een belofte gedaan dat de rechten op burgerlijke vrijheden voor 50 jaar zouden worden behouden.
De Hong Kongse en Chinese regeringen stellen dat Lai een eerlijk proces heeft gekregen en dat de kritiek bedoeld is om de rechtsstaat ondermijnen. Een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken verklaarde dat Beijing de Hong Kongse overheid steunt in de taak om ‘criminelen die de nationale veiligheid bedreigen, ter verantwoording te roepen’.
Gezondheid en Detentieomstandigheden
Sinds zijn arrestatie in 2020 zit Lai bijna vijf jaar in isolatie, en tijdens die periode is hij veroordeeld voor meerdere andere overtredingen zoals ongeoorloofd samenzijn en fraude. Zijn familie en supporters uiten steeds meer zorgen over zijn gezondheid, hij heeft diabetes, hoge bloeddruk en hartkloppingen.
De Hong Kongse autoriteiten zeggen dat Lai ‘voldoende en uitgebreide’ medische zorg krijgt en dat hij, op eigen verzoek, apart wordt gehouden van andere gevangenen om zijn ‘persoonlijke veiligheid en welzijn’ te waarborgen.
Aanklager en Beschuldigingen
De officieren van justitie stellen dat Lai de ‘meesterbrein’ was achter een vermeende samenzwering met activisten en anderen om buitenlandse regeringen, waaronder de VS, onder druk te zetten met sancties en andere maatregelen tegen China en Hong Kong. Ze verwijzen hierbij naar vergaderingen van Lai met Amerikaanse functionarissen, waaronder vicepresident Mike Pence, ten tijde van de protesten in 2019.
Daarnaast wordt Lai beschuldigd van het gebruik van Apple Daily, een nu ter ziele gegane pro-democratische tabloid die hij in 1995 oprichtte, om volgens de officieren seditionele artikelen te publiceren die haat aan de Hong Kongse en Chinese regeringen zouden hebben aangewakkerd.
Verweer en Politieke Invloed
Lai heeft tijdens 52 dagen getuigenis afgelegd en ontkent dat hij zijn internationale connecties heeft gebruikt om het beleid van China en Hong Kong te beïnvloeden. Hij benadrukt dat hij enkel feiten heeft besproken en dat hij niet de bedoeling had om zijn lezers te ‘vervuilen’.
John Burns, een emeritus professor in de Chinese politiek aan de Universiteit van Hong Kong, uitte twijfel over de mate waarin Lai’s veroordeling de persvrijheid en de autonomie van Hong Kong zou kunnen beïnvloeden. Hoewel de zaak voor veel internationale aandacht zorgt, wijst hij erop dat twee andere zaken uit het vorige jaar mogelijk een grotere impact hebben op de mensenrechten in de stad.
Andere Aangelegenheden en Politieke Repressie
Dit omvat de veroordeling van twee journalisten wegens seditionel werk voor de inmiddels opgeheven krantenorganisatie Stand News, en de subversieve aanklachten tegen 47 pro-democratische actoren voor hun rol in een niet-officiele voorverkiezing, waarvan 45 schuldig of toegegeven hebben aan de aantijgingen.
De openlijk protesterende oppositie is onder het nationale veiligheidswet in Hong Kong aanzienlijk onderdrukt; velen zitten gevangen, hebben de politiek verlaten of zijn geëmigreerd.
De uitspraak over Lai volgt op het opheffen van de laatste grote oppositiepartij in Hong Kong, het Democratisch Partij, dat recentelijk werd opgeheven onder druk van Chinese functionarissen of hun tussenpersonen. Dit gebeurde net voordat de landelijke verkiezingen worden gehouden volgens nieuwe regels die in 2021 werden ingevoerd, met de vereiste van nationale veiligheidschecks voor kandidaten.
De opkomst bij de verkiezingen was slechts 31,9%, een historisch laag dat ver onder het niveau van voorgaande verkiezingen ligt, mede door de nieuwe regels die de politieke oppositie verder marginaliseren.
