Veranderingen in de katholieke kerk en de impact van de explosie
In Beirut is de Saint Anthony of Padua katholieke kerk inmiddels geen plaats meer waar de mis wordt gehouden, zelfs vijf jaar na een grote explosie in de haven die een verwoestende schokgolf door de stad liet gaan. De oude vloer is vervangen door nieuwe witte marmeren tegels, en de muren zijn recent geschilderd. Vicaris Miled Abboud deelt de hoop dat het bezoek van paus Leo XIV aan de plek van de ontploffing op woensdag niet alleen de omvang van de nog uit te voeren wederopbouw onder de aandacht zal brengen, maar ook een boodschap van hoop en verzoening zal bieden tussen de diverse christelijke gemeenschappen in Libanon — waarvan velen de afgelopen jaren zijn vertrokken — en de overwegend islamitische bevolking.
Volgens Abboud symboliseert de paus’ reis een teken van hoop. “Er gebeuren veel sombere dingen, die ons aan het wankelen brengen, maar wij hebben Christus die ons kracht geeft om door te gaan,” zei hij tegen NBC News op zaterdag. Hij, die pas enkele maanden priester is in deze maronitische kerk, hoopt dat de herbouw haar vroegere glans terugkrijgt om de lokale gemeenschap te inspireren. Veel jongere leden van de congregatie hebben echter het land of de stad verlaten, vooral vanwege de economische malaise.
De grote explosie en de nasleep
De beslissing om te vertrekken werd voor velen een noodzaak na de explosie in de haven van Beirut in augustus 2020. Honderden tonnen ammoniumnitraat ontploften in een opslag, wat leidde tot de dood van 218 mensen en verwondingen voor ongeveer 7000 anderen. De explosie richtte enorme schade aan in grote delen van de stad, vooral in de christelijke wijken in Oost-Beiroet, aldus Paul Salem van het Middle East Institute. Voor sommigen was het “de druppel die de emmer deed overlopen.”
De klap bracht niet alleen fysiek verwoesting, maar schudde ook diep de collectieve psyche. Het land was al hard getroffen door een economische ineenstorting, terwijl het tegelijkertijd te maken had met de komst van ongeveer 1,5 miljoen vluchtelingen uit Syrië, die het land binnenkwamen tijdens de burgeroorlog in dat buurland. Sinds het omverwerpen van president Bashar al-Assad vorig jaar keren sommigen terug, maar de situatie blijft complex.
Migratie van christenen en oorzaken
Salem wijst erop dat migratie onder christelijke bevolkingsgroepen al sinds de 19e eeuw een lange geschiedenis kent, met migratie van het Midden-Oosten naar Europa en de Verenigde Staten. Veel christenen voelen zich aangetrokken tot het westen, dat overwegend christelijk is, en zoeken daar nieuw perspectief. Tijdens de burgeroorlog en het conflict met Israël tussen 1975 en 2006 zijn velen vertrokken. Ook de economische situatie in Libanon was niet aantrekkelijk; voor werk en studie gingen velen naar Dubai, Abu Dhabi, Riyadh, of verder naar Canada en de VS.
Meer recentelijk wordt de regio beïnvloed door de strijd in Gaza en het conflict tussen Israël en Hezbollah, hoewel er sinds ongeveer een jaar een fragiele wapenstilstand is. Jammu, vlak voor het pausbezoek, werden er Israëlische luchtaanvallen uitgevoerd die de Hezbollah-commandant Haytham Ali Tabatabai en vier anderen het leven kostten, terwijl 28 anderen gewond raakten.
Andere regio’s en de vlucht van christenen
Syrische christenen hebben ook het land verlaten uit bezorgdheid over de nieuwe regering onder interim-president Ahmad al-Sharaa, en het recente bloedbad tijdens de mis in Damascus, waarbij minstens 30 mensen omkwamen en 54 gewond raakten. Na de opkomst van de islamitische staat verlieten veel christenen en andere minderheden Syrië en Irak. In Gaza en de bezette Westoever hebben de conflicten en de Israëlische nederzettingen geleid tot de vernieling van kerken, de dood van kerkgangers en een ondermijnde economie, met een sterke afname in toerisme.
De situatie onder Libanese christenen
Ondanks de relatief vredige relatie met de islamitische meerderheid leeft een groot deel van de christelijke bevolking in Libanon in onzekerheid en onzekerheid. Veel jongeren verlaten het land omdat ze geen uitzicht zien op werk of studie. Giovanni Lteif, 21 jaar, vertelde NBC News dat niemand graag zijn thuis achterlaat, vooral niet als dat huis al generaties lang in familiebezit is. Samen met zijn tweelingbroer Charbel richt hij social media-accounts op om de cultuur en tradities van de christenen in het Midden-Oosten te behouden. Hun doel is een geluid te bieden dat niet politiek is, maar de stem van de christenen uit het Midden-Oosten en Noord-Afrika naar de wereld brengt.
Lebanese christenen vormen meer dan een derde van de bevolking en hun aanwezigheid wordt sinds 1943 beschermd door een power sharing-akkoord. Dit verdeelt de macht onder christenen, sjiieten en soennieten, en maakt van Libanon het enige Arabische land met een christelijke staatshoofd. Recentelijk hebben de leiders zich geëngageerd om degenen achter de havenexplosie te identificeren, maar tot nu toe blijven er geen officiële veroordelingen ondanks jaren van obstakels. Veel families en bedrijven hebben hun eigen geld geïnvesteerd in de wederopbouw van hun eigendommen en look to charities en grassroots-initiatieven voor hulp.
De rol van de kerk en de boodschap van de gemeenschap
Vicaris Abboud blijft hoopvol over de mogelijkheid om de kerk haar vroegere glorie terug te geven. “Wanneer de kerk gesloten is, verliezen we een stuk van onze regio,” zei hij tegen NBC News. “Als christen geloof ik dat wij een missie hebben met onze islamitische broeders: een missie van dialoog, van samenleven, van vrede maken.”
