Als u denkt dat “Harlequin-syndroom” iets te maken heeft met een kaartspel of een gek carnavalskostuum, dan bent u niet alleen. Toch gaat het hier om een zeldzame aandoening van het zenuwstelsel, waarbij slechts één kant van het gezicht rood wordt en gaat zweten.
De 26-jarige fysiotherapeut Sydney Patrice uit Baltimore deelde haar ervaring op TikTok: bij inspanning kleurt slechts één helft van haar gezicht felrood en vochtig — de andere blijft opvallend bleek en droog.
“Tijdens een nekoperatie vorig jaar is een zenuw geraakt,” vertelt Sydney.
“Sindsdien gebeurt het telkens weer — ga ik hardlopen, wordt alleen links mijn gezicht rood, rechts gebeurt er niets.”
Hoe ontstaat zoiets?
Neurochirurg dr. Betsy Grunch legt online uit dat twee syndromen kunnen ontstaan na schade aan uw autonome zenuwstelsel: Horner-syndroom en Harlequin-syndroom.
- Horner-syndroom: Een hangend ooglid, kleinere pupil en niet zweten aan één kant van het gezicht.
- Harlequin-syndroom: Slechts één kant van het gezicht wordt rood en zweet, terwijl de andere zijde uitgedroogd en bleek blijft.
Waarom is het precies de helft van het gezicht? Volgens Grunch lopen er aan beide kanten van uw nek een zogenoemde sympathische zenuwketen. Elke kant verzorgt ‘zijn eigen helft’ van uw gezicht. Is er dus schade links? dan uit zich dat alleen daar.
Hoe vaak komt harlequin-syndroom eigenlijk voor?
Zeker in Nederland komen dit soort zenuwletsels vrijwel nooit voor — schatting is minder dan duizend mensen per jaar in de hele VS, zo meldt de Cleveland Clinic.
We zagen de eerste medische beschrijving pas in 1988. De oorzaak is meestal een ingreep aan de nekwervelkolom via de voorzijde van de hals. Goed om te weten: het is dan wel spectaculair, in verreweg de meeste gevallen is het tijdelijk en ongevaarlijk.
Dubbel syndroom: kan dat?
Het klinkt als iets voor een aflevering van ‘Dokters van Morgen’, maar het is mogelijk om zowel Horner- als Harlequin-syndroom te krijgen — zoals bij Sydney — wanneer de sympathische zenuwen in uw nek zijn aangetast.
Tips van de expert
- Merk je plots op dat één kant van je gezicht veel intenser reageert op inspanning? Noteer wanneer en hoe het optreedt.
- Raadpleeg altijd een huisarts of neuroloog — helemaal na een recente nekoperatie of bij andere vreemde klachten.
- Maak eventueel foto’s na het sporten. Zo kan de specialist goed het verschil zien.
In ons kleine landje hoor je zelden zulke verhalen — maar met alle technische vooruitgang in ziekenhuizen als het UMC Utrecht en het Erasmus MC, zien artsen steeds meer bijzondere neurologische bijwerkingen. Gek idee: soms gaat het echt om pech met een zenuw, niet iets wat je dieet of stressniveau kan verhelpen.
Blijf dus alert na medische ingrepen. En als u iemand kent met het Harlequin-syndroom, deel gerust dit artikel — vooral onder fysiotherapeuten en huisartsen!
