Soms blijkt de duivel echt in de details te zitten — letterlijk, als je archeologen uit Rostock moet geloven. Tijdens een routinematige opgraving onder een oude latrine in het noorden van deze Duitse stad is een bronzen vloektablet uit de 15e eeuw opgedoken. De tekst op het metaal maakt weinig aan de verbeelding over: Satan zelf werd aangeroepen om een ongelukkig stel het leven zuur te maken.
Een gewoon stukje bouwafval – of toch niet?
Op het eerste gezicht leek het plaatje metaal nietszeggend. Rustbruin, een beetje dun, precies zoals je verwacht bij oude restjes bouwafval. Maar eenmaal uitgerold, verscheen er onder lagen stof en tijd een gotisch opschrift: “sathanas taleke belzebuk hinrik berith”. Voor wie niet meteen de duivelse bijbel paraat heeft — hier wordt iets duisters opgeroepen.
- Sathanas: oftewel Satan
- Belzebuk: Beëlzebub, bekend als een van de machtigste duivels
- Berith: nog een demoon uit de middeleeuwse folklore
Liefde, afgunst en middeleeuwse magie
Volgens het onderzoeksrapport van de Gemeente Rostock en de Universiteit van Greifswald werden met deze magische woorden krachten van het kwaad opgeroepen tegen twee mensen: een vrouw genaamd Taleke en een man Hinrik (Heinrich). Het blijft gissen wie de afzender van het vloektablet was, maar onderzoekers vermoeden dat er een liefdesdrama met veel jaloezie aan de basis lag. Was het een afgewezen minnaar? Of misschien iemand die zelf op Taleke of Hinrik verliefd was — typisch voor de drama’s die je nu op streaming ziet, maar dan met een magisch randje.
Waarom onder een latrine?
Eigenlijk helemaal niet zo vreemd. Door de vloek onder een toilet te verbergen, was de kans klein dat het stel de boodschap ooit zou ontdekken. In de middeleeuwse tijd werden vervloekingen juist vaak verstopt op plekken waar niemand ze vond — latrines, grafkelders of in oude stadsmuren. Wil je iemand echt te grazen nemen, dan is anonimiteit je beste vriend.
Niet zo zeldzaam als het lijkt
Vloektabletten zijn eeuwenoud — ze werden al gemaakt in het oude Rome en Griekenland, meestal om vijanden, concurrenten of rivalen in de liefde symbolisch uit te schakelen. Zo vonden archeologen in Athene in 2016 nog vijf loden tabletten van ruim 2.400 jaar oud, allemaal gericht tegen groepjes kroegbazen. Maar in Duitsland zijn deze vondsten bijzonder zeldzaam, wat de ontdekking in Rostock extra bijzonder maakt.
Wat leren we hiervan?
- Ook in de Middeleeuwen hadden mensen hun liefdesdrama’s — ze pakten het alleen creatiever (of sinisterder) aan dan wij vandaag de dag met onze WhatsApp-ruzies.
- Het is fascinerend hoe magie, religie en persoonlijke rancune samenkomen in zo’n anoniem stukje metaal.
- Als je per ongeluk ooit een mysterieus plaatje onder de vloer van je Amsterdams huis vindt — even de tekst googelen, je weet maar nooit.
Korte samenvatting? Zelfs middeleeuwers gingen ver voor hun romantisch geluk — handig om te onthouden als je de volgende keer weer denkt dat liefde eenvoudig is.
