Een ongebruikelijk beeld op een stoffige weg in Gaza
Langs een zandweg in Gaza verzamelen zich tientallen, meestal jonge mannen, bij een improviserende winkel. Onder een spantent staan vitrines gevuld met high-end mobiele telefoons. Dit vormt een surrealistisch tafereel: Palestijnen, velen ontheemd door recente bombardementen, ondervoed, ziek en werkloos door de instortende economie, worden geconfronteerd met de verkoop van de nieuwe iPhone 17 Pro. Zelfs goedkopere telefoons worden hier aangeboden voor bedragen tot wel 5000 shekels, ongeveer 1500 dollar, volgens getuigen uit Gaza. De prijzen zijn hier tien keer hoger dan in andere landen, een indicatie van de schaarste en de volatiliteit van de markt.
De paradox van luxe en gebrek
Het is frustrerend voor hulpverleners en lokale bevolking dat luxe goederen, zoals geavanceerde smartphones, wel beschikbaar zijn, terwijl basisbehoeften zoals voedsel en medicijnen vaak nog schaars blijven. Experts wijzen erop dat Israëls grenscontrole het transport van handel en commercie makkelijker maakt dan dat van humanitaire hulp. Ondanks een lichte toename tijdens de wankele wapenstilstand tussen Israël en Hamas, ervaren organisaties zoals de Verenigde Naties nog steeds aanzienlijke beperkingen op de invoer van dringend benodigde goederen.
Levens in armoede en beperkingen
Samir Kamal Awad Abou Dakaa (52), voor de oorlog werkzaam als bouwvakker, woont met zijn gezin in een tentenkamp in Khan Younis. Zijn kinderen krijgen lessen in Arabisch op een stuk zwartboard en worden gevoed met rijst in een lokale voedselbank. Zijn vers afgeleefde blauwe trainingsjack, dun wordend haar en rustige stem getuigen van een moeilijk bestaan. Deze tegenstelling tussen verbeelding en realiteit is niet nieuw in Gaza, aldus Mona Jebril, onderzoekers aan de Universiteit van Cambridge. Zij stelde dat vóór de oorlog en de blokkade er nog steeds dure auto’s en mobiele telefoons waren, maar dat de extra grensrestricties en de verwoestingen de situatie nu verder doen verzuren.
Huidige situatie tijdens de wapenstilstand
De hulpinspanningen in Gaza proberen men zich te herstellen van jaren van conflict en verwoesting. Volgens de Verenigde Naties zijn bijna alle 2 miljoen inwoners ontheemd; 80% van de gebouwen ligt in puin of is zwaar beschadigd. In oktober werden bijvoorbeeld 9.000 kinderen opgenomen wegens ondervoeding. Tijdens de eerste maand van de wapenstilstand kwam ongeveer het dubbele aan hulpgoederen Gaza binnen vergeleken met de voorgaande vier weken. Toch worden essentiële materialen zoals vorkheftrucks, mobiele opslagunits, medische apparatuur en voedselpakketten nog steeds op grote schaal geweigerd of geblokkeerd door Israëlische autoriteiten, aldus het Humanitair Bureau van de VN (OCHA).
Het internationale perspectief op grenscontrole en hulpverlening
Israël zegt dat het volledig toegewijd is aan de faciliteit van humanitaire hulp en dat het zich aan de akkoorden houdt, maar critici zoals Sam Rose van UNRWA uiten hun bezorgdheid over het openlijk toegeven aan dubbelgebruik van goederen. Zo zou Israël beperkingen opleggen aan babyvoeding en syringes, verwijzend naar vermeende militaire doeleinden, hoewel Israël dat ontkent. Rose benadrukt dat de invoer van elektronische consumentenproducten zoals telefoons en eten gemakkelijker verloopt dan die van dekens, medicijnen of bouwmaterialen.
De rol van technologie in Gaza
De meeste communicatie infrastructuur in Gaza opereert op slechts 2G, omdat Israël de toegang tot 3G, 4G en 5G beperkt. Desondanks zijn mobiele telefoons cruciaal voor onderwijs, communicatie en het contact met familie. Mona Jebril wijst erop dat het gebruik van mobiele telefoons in Gaza nu een grotere rol speelt voor het verkrijgen van informatie en het onderhouden van contact dan ooit tevoren, ondanks de beperkte technologische voorzieningen.
De markt voor smartphones en de sociale dynamiek
Volgens Tania Hary van Gisha, een Israëlisch mensenrechtenorganisatie, is dit de eerste keer in twee jaar dat officiële invoer van telefoons mogelijk is, wat heeft geleid tot een verhoogde vraag en nieuwe handelsmogelijkheden. Een kleine groep Palestijnen met voldoende cash profiteert van de handel, vooral in luxe merken zoals de iPhone. In een winkel in Khan Younis, de Tabia-telefoonwinkel, worden verschillende modellen verkocht, van goedkope Chinese Android-telefoons tot de high-end iPhone 17 Pro.
Economische gevolgen en de grote tegenstelling
De prijzen voor telefoons liepen tijdens de chaos op tot meerdere keren de normale marktwaarde, maar die zijn inmiddels gestabiliseerd door de stijgende invoer. Handelaren vinden mobiele telefoons makkelijker te importeren dan andere goederen zoals medicijnen of bouwmaterialen. Ered Yashiv, een Israëlische econoom, stelt dat een kleine groep kopers met cash de markt voedt, terwijl de meerderheid van de gezinnen te maken heeft met ernstige tekorten. Dit leidt tot een vertekende economie waarin luxeproducten in winkels verschijnen terwijl essentiële goederen vastzitten in logistieke knelpunten.
Technologie en de afhankelijkheid van de bevolking
Door de voortdurende Israëlische bombardementen en beperkingen is de afhankelijkheid van schermen en digitale communicatie zeer groot. Farid Kabalan, een econoom uit Khan Younis, benadrukt dat de mobiele telefoon het enige apparaat is dat de wereld informeert en de waarheid dicht bij huis brengt. Mohaned Abdel Khafour (20) gebruikt zijn telefoon voor lezen, werken en contact houden.
Het marktsentiment en de angst voor herhaling
Sommige Palestijnen voelen enige terughoudendheid tegenover nieuwe technologie door eerdere explosies van pagers in Libanon, die werden toegeschreven aan Israël. Na het incident waarbij tientallen mensen omkwamen en velen gewond raakten, zijn er wantrouwen ontstaan over de invoer van nieuwe communicatieapparaten.
