De bevestiging van de voortgang van AUKUS
De Australische minister van defensie uitte donderdag het vertrouwen dat het militaire pact AUKUS, waarin Australië, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk samenwerken, doorgang zal vinden. Volgens hem werkt de Australische regering nauw samen met de Amerikaanse autoriteiten tijdens een lopend formeel beoordelingsproces dat door het Trump-bestuur is gestart.
De omvang en de financiële investering
In 2023 heeft Australië zich gecommitteerd aan een uitgavenplan van 368 miljard Australische dollar (ongeveer 239 miljard dollar) over een periode van dertig jaar voor het AUKUS-project. Dit wordt beschouwd als het grootste defensieve project ooit van het land, gericht op het verwerven en ontwikkelen van nucleair aangedreven onderzeeboten in samenwerking met de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.
De herziening door het Amerikaanse ministerie van defensie
Een vertegenwoordiger van het Pentagon gaf aan dat de Amerikaanse regering de AUKUS-overeenkomst momenteel evalueert om te verzekeren dat deze volledig in overeenstemming is met de ‘America First’-strategie van president Trump. Dit vindt plaats vlak voor de verwachte topontmoeting tussen president Donald Trump en de Australische premier Anthony Albanese.
De strategische betekenis van AUKUS voor de betrokken landen
Tijdens een radio-interview bij de Australische omroep ABC benadrukte Richard Marles, de Australische minister van defensie, dat AUKUS in het strategisch belang ligt van alle drie de landen. Hij stelde dat de herziening van het in 2021 ondertekende akkoord, toen Joe Biden nog president was, niet onverwacht was.
“Ik heb er alle vertrouwen in dat dit zal gebeuren,” zei hij over de implementatie van AUKUS, dat Australië nucleair aangedreven onderzeeboten zou opleveren. “Dit is een plan dat meerdere decennia beslaat. Lokale regeringen komen en gaan, en elke keer dat er een nieuw bestuur komt, wordt dergelijke herziening waarschijnlijk uitgevoerd,” voegde Marles toe.
De internationale relaties en nieuwe afspraken
Het is waarschijnlijk dat Albanese volgende week tijdens de G7-top in Canada de Amerikaanse president zal ontmoeten om de toenemende defensieve samenwerking te bespreken. Een van de onderwerpen is een verzoek van Washington aan Australië om het defensiebudget te verhogen van 2% naar 3,5% van het bruto binnenlands product (BBP).
Tot nu toe heeft Albanese aangegeven dat het defensiebudget naar 2,3% zou stijgen, maar hij heeft niet toegezegd zich volledig aan de door de VS gestelde doelstellingen te houden. De Australische oppositie, vertegenwoordigd door de liberale partij, dringt er donderdag op aan dat het budget verder wordt verhoogd.
Financiële verplichtingen en productietargets
Volgens de plannen van AUKUS zal Australië in 2025 een betaling van 2 miljard dollar doen aan de Verenigde Staten. Dit bedrag moet de Amerikaanse onderzeebootindustrie helpen en de productie van Virginia-klasse onderzeeërs versnellen, zodat tot drie exemplaren vanaf 2032 aan Australië verkocht kunnen worden.
De eerste betaling van 500 miljoen dollar werd al gedaan bij een ontmoeting tussen Marles en zijn Amerikaanse tegenhanger Pete Hegseth in februari. Binnen het Amerikaanse defensiebureau wordt de beoordeling van de ontwikkeling en de productie van deze onderzeeërs geleid door onder meer Elbridge Colby, die eerder bezorgd was over het verlies van onderzeeërs aan Australië tijdens een kritieke periode van afschrikking tegen China.
Economische en strategische voordelen
Marles benadrukte dat de productie en het onderhoud van de onderzeeërs zullen bijdragen aan het versterken van de industriële capaciteit in zowel de VS als Australië en dat dit duizenden banen zal scheppen. Volgens John Lee, een expert op het gebied van Indo-Pacific-veiligheid bij het conservatieve Hudson Institute in Washington, is de Amerikaanse beoordeling vooral een audit van de Amerikaanse capaciteiten en de vraag of de VS de verkoop van tot vijf nucleair aangedreven onderzeeërs kan verrichten zonder dat de eigen productiecapaciteit onder druk komt te staan.
Daarnaast speelt de lage Australische defensiebegroting en de onduidelijkheid over de bijdrage aan een mogelijke Taiwan-crisis ook een rol in de evaluatie.
Strategische operaties en toekomstige plannen
Vanaf 2027 zullen vier Virginia-klasse onderzeeërs onder Amerikaanse leiding worden gestationeerd op een marinebasis in West-Australië, op de Indische Oceaan. Een hoge US Navy-functionaris verklaarde in april dat dit de VS directe toegang geeft tot de Zuid-Chinese Zee.
Premier Albanese wil daarnaast vanaf 2032 drie Virginia-klasse onderzeeërs aankopen om de Australische onderzeeboten onder nationale commando te brengen.
De samenwerking tussen Australië en het Verenigd Koninkrijk zal leiden tot de bouw van een nieuwe AUKUS-klasse onderzeeboot die naar verwachting vanaf 2040 operationeel zal zijn. Het Verenigd Koninkrijk heeft recentelijk bekendgemaakt dat het de uitgaven voor zijn onderzeebootvloot zal verhogen onder de overeenkomst met AUKUS.
Politieke reacties en opmerkingen van leiders
Voormalig premier Scott Morrison, die het AUKUS-akkoord met Biden sloot, zei donderdag dat Australië opnieuw de zaak moet voorleggen om het verdrag te versterken. Morrison benadrukte dat het bouwen van meer onderzeeërs door de drie partners vooral gericht is op het versterken van de collectieve afschrikking, vooral in de Indo-Pacific-regio, tegen potentiële tegenstanders.
