De vermeende opdracht van Vladimir Putin
Volgens een openbaar onderzoek in het Verenigd Koninkrijk zou de Russische president Vladimir Putin de aanval op de dubbelspion Sergei Skripal in 2018 hebben bevolen. Deze aanval, uitgevoerd met het zenuwgif Novichok, zou een roekeloze demonstratie van macht zijn geweest, waarbij onbedoeld een onschuldige vrouw om het leven kwam. Het rapport stelt dat de aanval waarschijnlijk op hoog niveau werd goedgekeurd binnen de Russische regering.
De feiten rond de aanval en de betrokkenheid
In maart 2018 werden Sergei en zijn dochter Yulia gevonden bewusteloos op een bank in Salisbury, nadat Novichok was aangebracht op de deurknop van hun huis. Na enkele maanden overleed Dawn Sturgess, een vrouw van 44 met drie kinderen, aan de effecten van het gif. Haar partner vond een nep parfumbottel, dat door Russische spionnen was gebruikt om het gif clandestien het land binnen te smokkelen.
Hoewel Sergei en Yulia de blootstelling overleefden, werden ze ernstig ziek. Een politieagent die bij het huis arriveerde, raakte ook in kritieke toestand. Het onderzoek bevestigde dat de lotgevallen van de Skripals en de agent het gevolg waren van een Russisch staatsgebonden naspeuring. De voorzitter van de commissie, voormalig rechter Anthony Hughes, wees erop dat de aanval op hoog niveau, waarschijnlijk door president Putin zelf, was goedgekeurd.
Het bewijs en de Russische reactie
Het onderzoek benadrukte dat het bewijs voor betrokkenheid van de Russische staat overtuigend is. De Russische autoriteiten hebben echter altijd elke betrokkenheid ontkend en de beschuldigingen afgedaan als anti-Russische propaganda. De Russische ambassade in Londen reageerde niet onmiddellijk op vragen om commentaar. Volgens het rapport hadden de twee Russen die Novichok op de deur van Skripal hadden gespoten de giffles weggegooid zonder zich bewust te zijn van de gevaren voor onschuldige mensen.
De parfumfles bevatte volgens het onderzoek genoeg gif om duizenden mensen te doden. Hughes stelde dat de roekeloze acties van de betrokkenen, inclusief hun superieuren bij de GRU en degenen die de aanval hadden goedgekeurd, waaronder mogelijk president Putin, moreel verantwoordelijk zijn voor de dood van Dawn Sturgess.
Nieuwe maatregelen en internationale reacties
Het Verenigd Koninkrijk heeft in reactie op de aanval nieuwe sancties afgekondigd tegenover de GRU, de militaire inlichtingendienst van Rusland. Daarnaast werd de Russische ambassadeur opgeroepen en betuigde de Britse regering dat zij klaarstaat om strijden tegen de agressieve activiteiten van Moskou. Premier Keir Starmer verklaarde dat het Verenigd Koninkrijk zich altijd zal verzetten tegen het regime van Putin en diens “moordmachine”.
De Salisbury-incident resulteerde in de grootste diplomatieke expulsies sinds de Koude Oorlog, en sinds Rusland’s invasie van Oekraïne in februari 2022 zijn de betrekkingen met Londen verder verslechterd. Buitenlandse hulp aan Oekraïne wordt door Londen aanzienlijk versterkt. Twee Russen die ervan werden verdacht de vergiftiging te hebben uitgevoerd, ontkenden betrokkenheid en beweerden op een toeristische reis te zijn.
De betekenis van de aanval en de Russische strategische boodschap
Volgens Hughes weerspiegelt de aanval Russisch vertrouwen en een verhoogde risicobereidheid, zoals bleek uit de annexatie van de Krim en de neerhaal vanMalaysia Airlines-vliegtuig in 2014. De aanval was niet slechts een vergeldingsactie, maar viel onder de noemer van een openbare verklaring dat Rusland resoluut zal handelen in haar eigen belangen, zowel internationaal als nationaal.
Hoewel Putin eerder Skripal afschilderde als een verrader, suggereert het rapport dat er geen directe aanwijzingen zijn dat de dubbelspion op dat moment in acuut gevaar verkeerde of dat er meer had kunnen worden gedaan om hem te beschermen. Dit rapport vormt de tweede grote onderzoek vaststelling waarin Putin wordt beschuldigd van het organiseren van aanvallen op Britse bodem, na de moord op Alexander Litvinenko in 2016 met radioactief polonium-210.
