De arrestatie van een radiopresentator en haar betrokkenheid bij militaire recrutering
Op maandag zijn in Zuid-Afrika een radiohost en vier mannen gearresteerd op verdenking van betrokkenheid bij het rekruteren van mannen om mee te vechten voor Rusland in het conflict in Oekraïne. Volgens de politie werden zij aangehouden na een tip en worden ze verdacht van het organiseren van de militaire Transit naar Rusland.
Nonkululeko Mantula, 39 jaar, werd samen met de vier mannen gearresteerd. De politie verklaarde dat drie van hen probeerden aan boord te gaan van een vlucht naar Rusland via de Verenigde Arabische Emiraten, terwijl er een andere persoon al naar Rusland gereisd zou zijn na recrutering door Mantula.
Het is in Zuid-Afrika verboden om zonder toestemming van de overheid in het buitenland te vechten voor het leger van een ander land. De vijf verdachten worden vastgehouden tot hun hoorzitting over borgtocht die volgende week plaatsvindt.
Hervormingen binnen de politieke en nieuwsmedia rondom de zaak
Het arrest van Mantula, werkzaam bij de openbare omroep op radiozender SAFM, valt samen met een apart onderzoek naar een dochter van voormalig president Jacob Zuma. Zij wordt verdacht van het misleiden van 17 andere mannen om als huurlingen voor Rusland te vechten in Oekraïne.
Duduzile Zuma-Sambudla, de dochter, heeft vorige week als parlementslid opgezegd uit naam van haar vader’s oppositiepartij, MK. Haar halfzus beschuldigt haar ervan de mannen te hebben bedrogen door hen naar Rusland te laten reizen onder de bewering dat ze veiligheidsopleiding zouden krijgen die hen in staat zou stellen banen te vinden.
De situatie van de geëngageerde Zuid-Afrikanen en het beleid van de overheid
De Zuid-Afrikaanse overheid meldde vorige maand dat ze contact had met 17 Zuid-Afrikanen, die gedwongen waren in Oost-Oekraïne te vechten voor een Russische huurlingenmacht en nu gevangen zaten. Er is informatie dat hun paspoorten en kleding worden verbrand en dat hun mobiele telefoons worden ingenomen bij aankomst in Rusland.
Verder voert de regering een apart onderzoek uit naar hoe deze mannen op de frontlinie terechtkwamen, collaborerend met internationale straf- en veiligheidsdiensten om hen terug te halen.
De bredere internationale en nationale implicaties van recruitment en propaganda
Rusland wordt ervan beschuldigd mannen uit andere landen te rekruteren onder het mom van arbeidsgelegenheid. Daarnaast worden vrouwen uit Zuid-Afrika en andere delen van Afrika ten prooi gevallen van social media campagnes die hen misleiden om te werken in Russische fabricages van drones, met beloftes van banen in horeca en catering.
De Zuid-Afrikaanse regering waarschuwt voor dergelijke campagnes van influencers op social media die werk- en studieplannen in Rusland promoten.
De dochter van voormalig president Zuma wordt verder verdacht van het promoten van Russische belangen tijdens en rondom de oorlog in Oekraïne. Volgens een rapport uit 2023 van het Centre for Information Resilience speelde haar social media-account een grote rol bij het verspreiden van pro-Russische berichten sinds de invasie van Oekraïne in 2022.
