De aankomst van de Oreshnik-raketsystemen in Belarus
De autoritaire president van Belarus, Alexander Lukashenko, meldde donderdag dat Rusland haar nieuwste kernwapencapabele Oreshnik-raketsystemen naar Belarus had gestuurd. Deze ontwikkeling valt samen met de fase waarin onderhandelingen over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne een kritiek punt bereiken. Volgens Lukashenko arriveerde de Oreshnik, een middelafstand ballistic missile system, op woensdag en is nu in gebruik genomen voor militaire taken. Hij gaf geen details over het aantal raketten dat is ingezet of andereSpecificaties.
Russische uitspraken over de inzet van de Oreshnik
De Russische president Vladimir Putin verklaarde woensdag dat de Oreshnik deze maand operationeel zou worden, maar gaf ook geen verdere details. Tijdens een bijeenkomst met top Russische militaire leiders waarschuwde Putin dat Moskou haar winsten in Oekraïne wil uitbreiden, indien Kyiv en haar Westerse bondgenoten de eisen van het Kremlin afwijzen tijdens vredesonderhandelingen. Daarnaast heeft Rusland eerder tactische nucleaire wapens in Belarus geplaatst, dat land werd gebruikt als uitgangspunt voor de volledige invasie van Oekraïne in februari 2022.
De ontwikkeling en militaire capabilities van de Oreshnik
De eerste test van een conventioneel bewapende versie van de Oreshnik, bedoeld om een Oekraïense fabriek aan te vallen, vond plaats in november 2024. Putin benadrukte dat het moeilijk te onderscheppen is en waarschuwde dat Rusland het ook tegen bondgenoten van Kyiv kan gebruiken die langer bereik hebben. Russische staatsmedia bevestigden dat de raket met meerdere koppen snelheden tot Mach 10 kan halen en niet te onderscheppen is. Bovendien zouden enkele raketten in een conventionele aanval net zo verwoestend kunnen zijn als een nucleaire aanval. Volgens Russische bronnen ligt de reistijd van de raket naar een NATO basis in Polen op ongeveer 11 minuten en naar Brussel op 17 minuten, hoewel het niet vooraf mogelijk is te bepalen of de raket een nucleaire of conventionele lading vervoert.
Capaciteiten en verdragen rondom de Oreshnik
De Oreshnik kan dankzij zijn bereik van 500 tot 5500 kilometer een significante bedreiging vormen. Deze klasse van wapens werd eerder verboden onder een Sovjet-verdrag dat door Washington en Moskou in 2019 werd verlaten. Putin en Lukashenko hebben aangegeven dat de raketten voor het einde van 2024 in Oekraïne worden ingezet. Tijdens een ondertekening van een veiligheidsverdrag in december 2024 vermeldde Putin dat, hoewel Rusland de Oreshnik-ramingen controleert, Minsk de doelen zelf mag kiezen. Hij gaf aan dat, indien de wapens worden ingezet op doelen dichtbij Belarus, ze ook een zwaardere lading kunnen dragen.
De revisie van de Russische nucleaire doctrine en de implicaties
In 2024 publiceerde het Kremlin een herziene nucleaire doctrine, waarin wordt gesteld dat een conventionele aanval op Rusland ondersteund door een nucleaire macht beschouwd zal worden als een gezamenlijke aanval op Rusland zelf. Deze wijziging wordt gezien als een gerichte maatregel om het Westen af te schrikken van het leveren van langereafstandswapens aan Oekraïne. Daarnaast werd Belarus expliciet onder de Russische nucleaire bescherming geplaatst.
De rol van Alexander Lukashenko en recente ontwikkelingen
Lukashenko, die al meer dan dertig jaar de macht in Belarus uitoefent, wordt regelmatig onder druk gezet vanwege zijn mensenrechtenschendingen en het toestaan van het gebruik van Belarus’ grondgebied door Rusland tijdens de invasie van Oekraïne. Hoewel hij sterke banden met Moskou onderhoudt, probeert hij ook toenadering tot de Verenigde Staten te zoeken. Zo werden op zaterdag 123 politieke gevangenen vrijgelaten, waaronder de Nobelprijswinnaar Ales Bialiatski, in een accord dat Russische sancties tegen de belangrijke potashindustrie in Belarus opheft, een belangrijke bron van exportinkomsten.
