Wat houdt de nieuwe regelgeving in?
Op woensdag wordt in Australië verwacht dat meer dan een miljoen accounts van gebruikers onder de 16 jaar worden gedeactiveerd. Deze maatregel is onderdeel van een eerste wereldwijde wet die sociale media voor minderjarigen verbiedt en heeft geleid tot felle maatschappelijke discussies. Sociale mediabedrijven zullen moeten optreden door stappen te zetten die ervoor zorgen dat jongeren onder de 16 geen nieuwe accounts kunnen aanmaken, en dat bestaande profielen worden verwijderd of geblokkeerd.
De achterliggende doelstellingen en steun
De Australische overheid beschouwt deze ingreep als een maatregel ter bescherming van jongeren tegen verslavende en potentieel schadelijke online platforms, waarvan experts aangeven dat ze schadelijk kunnen zijn voor de mentale gezondheid. Volgens minister Anika Wells biedt een enkele wet de mogelijkheid om een generatie te beschermen tegen algoritmen die ze vergelijkt met ‘gedragsmatige cocaïne’. Hoewel veel ouders en jongeren de wet steunen, uiten sommigen zorgen over het beperken van de mogelijkheden voor sociale zelfexpressie en contact, vooral voor jongeren uit gemarginaliseerde groepen of afgelegen gebieden. Twee 15-jarigen hebben inmiddels een juridische uitdaging aangespannen bij het hoogste rechtsorgaan in het land.
Verwachtingen en internationale implicaties
Voorstanders menen dat de Australische wet het voorbeeld zal zijn voor andere landen, ondanks dat er aanvankelijk weerstand was van sociale mediabedrijven. Julie Inman Grant, eSafety-commissaris van Australië, noemt de wet de ‘eerste domino’ en benadrukt dat de strijd om naleving zich zal voortzetten. Sociale mediabedrijven zijn verantwoordelijk voor de handhaving, met boetes tot 49,5 Australische dollars voor zware of herhaalde overtredingen. Kinderen en ouders worden niet gestraft bij overtredingen.
De impact op de platforms
Volgens een gedeelde lijst van de eSafety-commissie zullen platforms zoals Instagram, YouTube, TikTok, Facebook, X, Snapchat en Reddit onder de leeftijdsbeperkende regelgeving vallen. Sommige platforms, zoals Meta, hebben al aangekondigd te gaan stoppen met het openen van accounts voor jongeren onder de 16 jaar vóór de invoering van de wet.
Reacties binnen de samenleving
De wet krijgt breed draagvlak; een YouGov-peiling uit 2022 toont dat 77 procent van de respondenten voorstander is. Voorstanders stellen dat de wet jongeren zal stimuleren meer offline contact te zoeken. Jen Hummelshoj, moeder van een 12-jarig meisje dat Nina heet, vindt dat social media een afleiding is die kinderen teveel afleidt van echte vriendschappen. Nina, die geen social media-accounts heeft, onderschrijft dat social media voor jonge mensen vaak overweldigend werkt en een onderbreking verdiend.
Onderzoek en bezorgdheden
Uit een door de Australische overheid zelf gefinancierde studie blijkt dat 96 procent van de kinderen tussen de 10 en 15 jaar social media gebruiken. Drie op de tien heeft al te maken gehad met schadelijke inhoud, zoals seksistische material, vechtvideo’s en content die eetstoornissen en zelfmoord promoot. Daarnaast melden velen dat ze ook zijn benaderd door volwassenen of oudere kinderen voor grooming, en meer dan de helft is slachtoffer geweest van cyberpesten.
Veiligheid en de rol van de platforms
14-jarige William Young uit Perth noemt Snapchat als voorbeeld van een gevaarlijk platform, omdat het eenvoudig is om contact te maken zonder enige verificatie, en berichten na verzending verdwijnen. Hij roept de platforms op om hun verantwoordelijkheid te nemen en veiliger te worden voor jongeren. De platforms stellen dat de wet juist het tegenovergestelde effect heeft en dat kinderen hierdoor mogelijk minder veilige alternatieven gaan gebruiken, zoals nieuwe apps of VPN’s om de blokkades te omzeilen.
Voorbeelden uit de praktijk en meningen
Chloe Song, 14 jaar uit Melbourne en lid van een jongerenbeweging tegen pesten, vindt dat jongeren anders geen essentiële vaardigheden leren of ervaring opdoen met het veilige gebruik van digitale technologieën. Ze benadrukt dat het blokkeren van social media zonder onderwijs in digitale vaardigheden niet de juiste aanpak is. Daarnaast wijzen onderzoekers zoals Susan Grantham op het belang van het ontwikkelen van digitale burgers, omdat social media niet volledig zal verdwijnen.
De mening van jongeren over besluitvorming en betrokkenheid
Noah Jones, 15 jaar, een van de twee jongeren die procederen tegen de Australische overheid wegens de wet, vindt dat er onvoldoende overleg is geweest. Hij stelt dat jongeren oplossingen hebben voor de negatieve aspecten van social media en dat ze zonder overleg worden beperkt in hun politieke communicatie en educatieve middelen. Noah gelooft dat de wet hen essentiële kennis, zoals over toestemming en gezondheidsrisico’s, ontneemt omdat die allemaal via social media worden geleerd.
Persoonlijke verhalen en toekomstperspectieven
Voor sommigen, zoals Dany Elachi, is de wet een opluchting. Zijn dochter Aalia, die op haar tiende haar eerste smartphone kreeg, vertoonde na korte tijd tekenen van terugtrekking uit sociale interacties. Hij besloot het apparaat te verwijderen en vond dat het haar ontwikkeling niet schaadde. Aalia, nu 16 jaar, heeft nog nooit een social media-account gehad en blijft daarbij, ook nu ze volgens de nieuwe wet mogelijk wel mag. Ze is ervan overtuigd dat het vermijden van sociale media haar leven niet verkleint, maar juist haar manier van leven zou kunnen bepalen.
