Amerikaanse houding onder Donald Trump
Volgens voormalig president Donald Trump is hij niet bereid om tijd te verliezen aan gesprekken over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne. Zijn groeiende frustratie lijkt niet zozeer gericht te zijn op de Kremlin, maar op Kiev en de Europese steunpilaren, die op een kritisch moment verscheurd worden.
Terwijl de langjarige Amerikaanse bondgenoten moeite hebben hun toenemende druk vanuit Washington te balanceren met hun terughoudendheid om in te gaan op de harde eisen van Rusland, signaleerde Trump dat zijn geduld opraakte. Hij zei hierover: “Ze zouden willen dat wij komende weekend in Europa bijeenkomen, en wij zullen een beslissing nemen afhankelijk van wat ze terugkrijgen. Wij willen geen tijd verspillen.”
De standpunten van Trump en de Europese reactie
Op woensdag sprak Trump tijdens een ronde tafel met zakenleiders, voorafgaand aan de reactie van Europa op het nieuwste vredesvoorstel, dat zich vooral richt op het fundamentele vraagstuk van territoriale concessies. Hij stelde dat soms mensen gewoon laten vechten, terwijl het andere keer beter is dat niet te doen. Deze woorden bevestigen zijn terughoudendheid om betrokken te raken bij nieuwe onderhandelingsrondes.
Daarnaast verklaarde Trump dat hij tijdens een telefoongesprek met Europese leiders, die hij “zeer goede vrienden van mij” noemde, “best wel sterke woorden” heeft uitgewisseld over Oekraïne. Volgens hem hadden die leiders ook gesuggereerd dat Trump en de Verenigde Staten het vredesplan dit weekend gezamenlijk afronden.
Reacties uit Europa en de Verenigde Staten
De Europese leiders, waaronder Duits chancellor Friedrich Merz, Franse president Emmanuel Macron en Britse premier Keir Starmer, hebben Trump voorgesteld om de vredesvoorstellen samen af te ronden. Deze continentale dynamiek heeft de onderliggende spanningen verder doen toenemen, na maanden van moeizame diplomatie die nog geen doorbraken heeft opgeleverd.
De toegenomen hardere retoriek van Trump richting Oekraïne en Europa — die hij omschreef als “verrot” en “zwak” — volgt op een nieuwe Amerikaanse strategie voor nationale veiligheid. Deze strategie richt zich onder andere op het continent en is door Moskou positief ontvangen.
De positie van Rusland en de recente ontwikkelingen
Het Kremlin gaf donderdag aan zichzelf steeds meer in lijn te zien met Washington. Minister Sergei Lavrov stelde dat alle misverstanden over Oekraïne nu opgelost zouden zijn. “We hebben reden om te geloven dat de Amerikanen oprecht geïnteresseerd zijn in een rechtvaardige oplossing,” aldus Lavrov, na eerdere gesprekken met Trump’s envoys en Vladimir Poetin in Moskou.
Lavrov, die recentelijk weer op de diplomatieke scène verscheen na afwezigheid, meldde dat Rusland aanvullende voorstellen heeft ingediend aan de Verenigde Staten over collectieve veiligheidswaarborgen. Oekraïne en Europa beschouwen die als essentieel voor elke overeenkomst.
Voormalig Oekraïens president Volodymyr Zelenskyy was voor virtuele besprekingen met de zogenoemde ‘Coalitie van de bereidwilligen’, onder leiding van Groot-Brittannië en Frankrijk. Hij zei dat het vredesplan nu uit drie documenten bestaat: een ‘kaderdocument’ met twintig punten, een document over veiligheidsgaranties en een plan voor de wederopbouw van Oekraïne.
De militaire situatie en geopolitieke verhoudingen
Zelenskyy gaf aan dat hij een ‘productief gesprek’ had gehad met onder meer minister van Financiën Scott Bessent, de zwager van Trump Jared Kushner en de Amerikaanse zakenman Larry Fink, om te werken aan de wederopbouw van Oekraïne en haar economische herstel.
Oekraïne probeert een delicate balans te bewaren tussen het voorlichten van Trump en het vasthouden aan belangrijk territorium in de regio Donbas, dat door Moskou ternauwernood of diplomatiek wordt of wordt geprobeerd te worden veroverd.
Tegelijkertijd blijft Oekraïne zich richten op zowel land- als zeestrijd. Woensdag troffen Oekraïense drones een tanker die volgens Kiev deel uitmaakt van de zogenoemde ‘schaduwvloot’ van Rusland, vermoedelijk onder het sanctieverbod om olie illegaal te transporteren. Kiev benadrukte dat het nog steeds controle heeft over een strategische haven in het oosten, ondanks herhaalde claims van Moskou dat zij dat gebied hadden overgenomen.
Generaal Oleksandr Syrsky, opperbevelhebber van Oekraïne, meldde dat Oost-Oekraïne hard wordt verdedigd, met name de stad Pokrovsk in de regio Donetsk. Hij sprak over een veelvoud aan Russische leugens die de voortgang van Russische troepen tegengehouden worden.
Het Kremlin beweert dat het de overhand heeft op het slagveld en gebruikt dit vermeende voordeel als onderhandelingsmiddel. Vladimir Poetin’s adviseur voor buitenlandse zaken, Yuri Ushakov, heeft eerder aangegeven dat de Russische militaire vorderingen het gesprek met de VS hebben bevorderd.
