Herbegraving van blijven en beleidsveranderingen
Op woensdag ontving Israël resten die mogelijk behoren tot een van de laatst gevangen gehouden personen in Gaza. Vervolgens kondigde de Israëlische regering aan dat Palestijnen binnenkort via een grensovergang met Egypte het door oorlog getroffen gebied kunnen verlaten. Deze stap maakt deel uit van de inspanningen om de humanitaire situatie te verbeteren en het verloop van de recente vredesinitiatieven te ondersteunen.
Reacties op recente incidenten en grensactiviteiten
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu verklaarde dat een aanval door militanten eerder op de dag, waarbij vier Israëlische soldaten in Zuid-Gaza gewond raakten, een overtreding was van de wapenstilstand. Hij voegde eraan toe dat Israël hiernaar passend zal reageren. De resten die door de militanten in Noord-Gaza werden gevonden, zijn naar Israël teruggebracht voor forensisch onderzoek. De resten die dinsdag werden overgedragen, bleken niet overeen te komen met de laatste twee gijzelaars in Gaza.
Volgens de eerste fase van de wapenstilstand die in oktober begon, moeten alle gijzelaars die op 7 oktober 2023 door Hamas werden ontvoerd, worden teruggebracht. Hiervoor worden Palestijnse gevangenen vrijgelaten. Daarnaast behoren de heropening van de grensovergang Rafah en de medische evacuaties tot de overeenkomst, omdat meer dan 16.500 gewonden en zieken dringend medische hulp nodig hebben.
Echter, het is nog onduidelijk wanneer de grensovergang precies wordt geopend. Egypte wil dat Palestijnen zowel Gaza kunnen verlaten als terugkeren via Rafah, maar Israël stelt dat Palestijnen pas kunnen terugkeren zodra de laatste resten van gijzelaars zijn teruggebracht en verdere Palestijnse gevangenen worden vrijgelaten.
Vooruitgang en verdere stappen in de vredesonderhandelingen
Na de terugkeer van de laatste resten en de vrijlating van extra Palestijnse gevangenen, zou het plan voor een wapenstilstand, ondersteund door de Verenigde Staten, verder moeten gaan. De volgende fasen omvatten het vormen van een internationale stabilisatiemacht, het oprichten van een technocratisch Palestijns bestuur en het ontmantelen van Hamas.
De identiteit van de laatste gijzelaars in Gaza
Op basis van forensisch onderzoek heeft Netanyahu bevestigd dat de gedeeltelijke overgedragen resten dinsdag niet overeenkwamen met de twee nog vastgehouden gijzelaars in Gaza. Later meldde de Palestijnse militanten dat zij meer resten hadden gevonden in Noord-Gaza en deze hadden overgedragen aan het Rode Kruis, dat fungeert als tussenpersoon.
De twee nog in Gaza vastgehouden lichaamsresten behoren tot de Israëlische politieagent Ran Gvili en de Thaise burger Sudthisak Rinthalak. Gvili werd gedood tijdens het vechten op een andere locatie nadat hij had geholpen bij het ontsnappen van mensen tijdens de aanval op het Nova muziekfestival. Sudthisak Rinthalak, een landbouwer uit Thailand, werkte in Kibbutz Be’eri en was een van de 31 Thaise gijzelaars die werden ontvoerd; de meesten werden in de eerste en tweede wapenstilstand vrijgelaten. Het Thaise ministerie van Buitenlandse Zaken meldde dat, naast de gijzelaars, 46 Thais tijdens de oorlog om het leven kwamen.
De opening van de grensovergang Rafah en de politieke controverse
De Israëlische strijdkrachten die hulp aan Gaza faciliteren via COGAT, maakten bekend dat Israël samenwerkt met Egypte onder toezicht van een missie van de Europese Unie voor de grensoverschrijding. Palestijnen die Gaza willen verlaten, moeten hiervoor goedkeuring krijgen van Israël. Volgens het onder Amerikaanse supervisie staande plan, zou de grensovergang worden geopend voor medisch vervoer en passanten, afhankelijk van de instemming van Egypte.
Egypte waarschuwt dat Palestijnen mogelijk niet kunnen terugkeren na het verlaten van Gaza. Het Egypte van president Abdel-Fattah el-Sissi heeft erop gewezen dat Israël een exodus uit Gaza zou kunnen stimuleren om de Palestijnse zaak voor een eigen staat definitief te elimineren. Meer dan 100.000 Palestijnen die na het begin van de oorlog het gebied verlieten, waaronder gewonden, verblijven momenteel in Egypte.
De grensovergang Rafah werd in mei 2024 gesloten na een Israëlische militaire aanval op Gaza, maar werd eerder dit jaar in februari kort geopend voor de evacuatie van gewonde Palestijnen.
Geweld en incidenten in Gaza
In de zuidelijke stad Rafah raakten vier Israëlische soldaten gewond, waarvan één ernstig, nadat zij werden aangevallen door militanten die uit ondergrondse tunnels kwamen, aldus het Israëlische leger. Deze aanval wordt gezien als een overtreding van de wapenstilstand. Het Israëlische leger verklaarde dat het terugschoot. In Gaza-stad werd een Palestijn door Israëliërs neergeschoten, volgens een ziekenhuis, en was daarmee de nieuwste dode in de provincie. De 46-jarige man werd beschoten in de Zeitoun-wijk, terwijl hij zich in de zogenoemde ‘veilige zone’ bevond, die volgens de wapenstilstandsafspraken niet onder Israëlisch bevel valt.
Volgens het Palestijnse ministerie van Gezondheid zijn sinds de inwerkingtreding van de wapenstilstand op 11 oktober meer dan 360 Palestijnen gedood in Gaza. Het rapporteert dat de gewelddadigheden blijven voortduren ondanks de ondertekening van het bestand.
Verkeeping van de uitwisseling van lichamen en gijzelaars
Sinds de start van de wapenstilstand in oktober zijn 20 levende gijzelaars en de resten van 26 anderen teruggebracht naar Israël. Israël geeft aan dat het 15 Palestijnse lichamen vrijgeeft voor de resten van elke gijzelaar, met een totaal van 330 gevonden resten tot nu toe. Het identificeren van de overgedragen lichamen verloopt traag, deels vanwege het gebrek aan DNA-testkits. Ondanks accusations van beide zijden over schendingen van de overeenkomst, worden de uitwisselingen voortgezet. Israël beschuldigt Hamas ervan dat de militanten gedeeltelijke resten overhandigen en dat sommige lichamen worden gebruikt voor politieke doeleinden. Hamas verwijt Israël dat het op burgers schiet en de humanitaire hulp blokkeert.
De wapenstilstand streeft ernaar de oorlog te beëindigen die voortvloeide uit een Hamas-aanklacht op Israël dat ongeveer 1.200 mensen heeft gedood en 251 mensen heeft gekidnapt. Volgens het Palestijnse ministerie van Gezondheid is het totale dodental onder Palestijnen meer dan 70.100, waarvan bijna de helft vrouwen en kinderen zijn. Het ministerie werkt onder de Hamas-regering en stelt dat die records over de burgerdoden over het algemeen betrouwbaar zijn.
