Ontvoering en detentie in Mashhad
Volgens haar ondersteuners is Narges Mohammadi, de laureaat van de Nobel Vredesprijs, vrijdag aangehouden door Iraanse autoriteiten. Een stichting die haar naam draagt, bevestigde dat ze werd vastgehouden in Mashhad, ongeveer 670 kilometer ten noordoosten van Teheran, tijdens een herdenkingsceremonie voor een mensenrechtenadvocaat die recentelijk onder onduidelijke omstandigheden was overleden. Op dit moment ontbreekt in Iran elk officieel commentaar over haar arrestatie, en het is onduidelijk of ze onmiddellijk wordt teruggebracht naar de gevangenis om haar resterende straf uit te zitten.
Context en politieke spanningen
Haar arrestatie vindt plaats temidden van een breder beleid van repressie in Iran, waarbij intellectuelen en activisten worden aangehouden. De Iraanse regering voert een harde aanpak uit, vooral omdat Teheran kampt met economische problemen, sancties en de dreiging van een heropleving van het conflict met Israël. Het arresteren van Mohammadi zou kunnen leiden tot toenemende druk van westerse landen, vooral in een tijd waarin Iran aangeeft open te staan voor nieuwe onderhandelingen met de Verenigde Staten over zijn nucleair programma, iets dat nog niet is gerealiseerd.
De situatie rondom haar detentie en de seksuele demonstratie
Volgens haar supporters werd Mohammadi “opnieuw gewelddadig vastgehouden door beveiligings- en politie-eenheden”. Tijdens een ceremonie ter nagedachtenis aan Khosrow Alikordi, een 46-jarige advocaat en mensenrechtenadvocaat uit Mashhad, werden ook andere activisten gearresteerd. De Narges Foundation heeft opgeroepen tot onmiddellijke, onvoorwaardelijke vrijlating van alle gevangenen die aanwezig waren bij de herdenkingsplechtigheid, omdat hun arrestatie wordt beschouwd als een ernstige schending van fundamentele vrijheden.
De omstandigheden rond de dood van Khosrow Alikordi
Alikordi werd eerder deze maand dood aangetroffen op zijn kantoor. Officieel werd zijn overlijden verklaard als een hartaanval, maar de timing van de dood en de versterkte veiligheidsmaatregelen rond dezelfde periode roepen vragen op. Meer dan 80 advocaten ondertekenden een verklaring waarin zij om meer informatie vroegen. Alikordi was een prominente figuur binnen de Iraanse mensenrechtenbeweging en had herhaaldelijk te maken gehad met arrestaties, intimidatie en bedreigingen door veiligheids- en gerechtelijke instanties.
De demonstraties en haar publieke optredens
Beelden van de herdenkingsdienst tonen Mohammadi zonder hoofddoek, terwijl zij met een microfoon de menigte toespreekt. Zij riep de naam van Majidreza Rahnavard, een man die in 2022 publiekelijk werd opgehangen. Op beeldmateriaal van haar stichting is te zien dat zij omringd is door een grote menigte terwijl ze niet gehijakt is. Haar supporters hebben maandenlang gewaarschuwd dat Mohammadi het risico liep opnieuw in de gevangenis te worden gezet, vooral nadat ze in december 2024 tijdelijk vrij was gelaten wegens medische zorgen.
De langdurige vrijlating en haar activisme
Hoewel de voorlopige vrijlating slechts drie weken had moeten duren, bleef Mohammadi langer vrij dan verwacht, mogelijk door internationale druk en het streven van activisten en het Westen om haar vrij te houden. Zelfs tijdens de 12-daagse oorlog tussen Iran en Israël in juni bleef ze actief, onder meer door openbare protesten en mediaoptredens. Ze protesteerde zelfs voor de beruchte Evin-gevangenis in Teheran, waar zij gevangen zat.
Veroordelingen en gezondheidssituatie
Mohammadi viel eerder meerdere keren in het ziekenhuis vanwege hartaanvallen en onderging in 2022 een spoedoperatie. Haar advocaten melden dat artsen een botlaesie hadden gevonden, welke mogelijk kwaadaardig was, en later werd verwijderd. In februari 2025 heeft haar medische team een verlenging van haar ziekteverlof geadviseerd, waarbij ze minstens zes maanden extra nodig heeft voor uitgebreide medische onderzoeken en herstel, inclusief fysiotherapie en gespecialiseerde hartzorg. Zij waarschuwen dat terugkeer naar de gevangenis haar gezondheid ernstig zou schaden, vooral onder stressvolle omstandigheden.
Haar juridische achtergrond en eerdere detenties
Mohammadi is ingenieur van opleiding en is 13 keer gevangen gezet. Ze is in totaal veroordeeld tot meer dan dertig jaar gevangenisstraf. Haar laatste arrestatie vond plaats in 2021, nadat ze een herdenkingsdienst bijwoonde voor een persoon die was gedood tijdens de nationale protesten. Ze werd beschuldigd van samenzwering tegen de nationale veiligheid en propagandawerk voor de Iraanse overheid.
Haar betrokkenheid bij protesten en haar dood
Mohammadi speelde een actieve rol in de organisatie en steun van de protesten die uitbraken na de dood van Mahsa Amini in 2022. Die beweging richtte zich onder andere op het uitdagen van de strenge hoofddoekplicht. Tijdens haar detentie kreeg ze meerdere hartaanvallen en onderging ze operaties. Haar medische toestand is altijd zorgwekkend geweest en haar artsen waarschuwden dat haar terugkeer naar de gevangenis gevaarlijk zou kunnen worden.
