De volle maan—je ziet haar boven Rotterdam zo helder schijnen, dat ze soms haast de stadslichten overtreft. En als u nachtdienst heeft in bijvoorbeeld het Erasmus MC, dan weet u: dan gaat het spoken!
Binnen de Nederlandse medische wereld leeft al decennialang het idee dat de nachten met volle maan extra druk en ronduit vreemd zijn op de spoedeisende hulp. Maar zit daar écht een kern van waarheid in, of is het toch gewoon bijgeloof?
Het begint altijd met een opmerking in de koffiekamer
“Dan komt er iemand om zeven uur binnen: ‘Succes, het is volle maan vannacht…’” vertelt dr. John Becher, jarenlang SEH-arts in de VS, maar zijn verhaal klinkt ook menig SEH-verpleegkundige in Groningen of Breda bekend in de oren.
Volgens Becher zagen ze steevast dat op die nachten niet alleen het aantal patiënten omhoog schoot—vooral mensen met onverwachte, soms ronduit wonderlijke klachten kwamen ‘uit het niets’ binnen.
- Meer psychische klachten
- Ongrijpbaar gedrag
- Bizar toeval—dat ene ‘once in a lifetime’-geval
Er zit een beetje waarheid in: cijfers & verhalen
Het idee dat de maan invloed heeft op menselijk gedrag is allesbehalve nieuw—het woord ‘lunatic’ (krankzinnig) is direct afgeleid van het Latijnse ‘luna’. En gek genoeg geven ook recente cijfers aanleiding tot nadenken.
Zo liet een onderzoek uit februari 2025 zien dat Nederlandse ziekenhuismedewerkers 9% vaker hun paniekknop gebruiken tijdens vollemaan-nachten. In het Verenigd Koninkrijk werden in sommige regio’s extra agenten ingezet vanwege een piek in agressie en vreemd gedrag.
En uit een publicatie van het Radboudumc uit 2023 bleek: bijna 40% van het ziekenhuispersoneel in Nederland gelooft dat de maancyclus impact heeft op het gedrag van patiënten.
Typisch volle maan: verhalen op de spoedeisende hulp
Er circuleren onder SEH-artsen en verpleegkundigen de nodige anekdotes die je niet snel vergeet. Van mensen die beweren Jezus te hebben ontmoet tot patiënten die plotseling arts spelen en de gang op rennen, roepend om adrenaline.
In het Maasstad Ziekenhuis kreeg een verpleger ooit een patiënt waarvan de voet, bij het uittrekken van de schoen, gewoon loskwam—alsof het een scène uit een slechte horrorfilm was. Tja, dat is niet het type incident waar je op bent voorbereid.
Is het aantoonbaar, of toch een collectieve illusie?
Niet alle artsen geven toe aan het vollemaan-bijgeloof, al blijkt in veel teams de overtuiging opvallend breed gedragen. Nog altijd worden er meer ziekmeldingen gedaan uitgerekend rond volle maan. Zelfs sceptische artsen zien dit terug in hun planning.
Zorgelijk? Of misschien juist mooi dat folklore zijn plek heeft in onze hypermoderne gezondheidszorg. Een recent UvA-onderzoek kon het collecte geloof niet onderuithalen, maar wees op het gebrek aan harde biologische verklaringen. Volgens de auteurs is uitgebreider onderzoek hard nodig.
Het mysterie van het heksenuur
Wat wel opvalt: volgens ervaren SEH’ers komt de ‘spookdrukte’ steevast tussen 23.00 en 01.00 uur op gang—het klassieke ‘heksenuur’. Zeker in een nachtdienst, als de maan boven de Maas staat, houdt men even extra het hart vast.
Dus: feit of fabel? Zeker is dat volle maan onderwerp van gesprek blijft in het ziekenhuis, en dat geeft stiekem wat kleur aan de nachtelijke uurtjes op de werkvloer—of u nu in het OLVG, AMC, of Isala werkt.
Misschien is dat wel net zo belangrijk als de wetenschap.
