Het klinkt haast als een scène uit een horrorfilm, maar het is echt: onderzoekers hebben diep in het Peruaanse deel van het regenwoud een wespensoort ontdekt die haar prooi niet alleen prikt, maar ook leegzuigt en van binnenuit opeet. De Capitojoppa amazonica, zoals de soort is genoemd, is daarmee een bizar nieuw hoofdstuk in de toch al rijke biodiversiteit van het Zuid-Amerikaanse Amazonegebied.
De vondst deed zich voor in het Nationaal Reservaat Allpahuayo-Mishana — een plek die zelfs in de wereldtop van biodiverse regenwouden nog opvalt. Tijdens veldwerk stuitten biologen op felgele wespen met een opvallend groot hoofd. De naam Capitojoppa komt dan ook van het Spaanse ‘capito’, een bijnaam voor mensen met een fors hoofd. De beestjes worden tot zo’n 1,7 cm lang — groot voor een wesp die zulke vreemde gewoonten heeft.
Mocht u zich nu zorgen maken om de barbecue in uw achtertuin — geen paniek. Mensen staan gelukkig niet bovenaan het menu. Deze vampierwespen geven duidelijk de voorkeur aan rupsjes, kevers en spinnen; huismussen mogen dus opgelucht ademhalen.
Het jachtproces is minstens zo fascinerend als luguber. “Als een vrouwtje een geschikte gastheer opmerkt, bestookt ze die met haar antennes”, legt Brandon Claridge (Universiteit van Utah State), een van de ontdekker van de soort, uit. Vervolgens steekt ze een eicel rechtstreeks in de prooi via haar ‘ovipositor’ — een buisachtig orgaan uitgebouwd tot ware injectienaald. Soms als je even niet oplet, heb je hier een gaatje in je script – u bent gewaarschuwd.
Uit het ei in de gastheer kruipt binnen enkele dagen een larve die zich tegoed doet aan het slachtoffer. Pas als de larve volwassen is, baant de jonge wesp zich een gruwelijke weg naar buiten. De cirkel is rond — op zijn Amazoniaans.
Niet alleen insecten hebben trucs
Over bijzonder gedrag gesproken: onderzoekers ontdekten recent dat vrouwelijke kikkers in Europese bossen hun leven redden door ‘dood’ te spelen om ongewenste mannelijke aandacht te ontlopen. Tot voor kort dachten wetenschappers dat vrouwtjes compleet overgeleverd waren aan opdringerige mannetjes, die zich soms zelfs dodelijk aan hen vastklampen (in gedrag dat bekendstaat als ‘amplexus’). Het bleek dus toch anders.
Zijn de avances te opdringerig, dan draaien vrouwelijke kikkers zich razendsnel op hun rug, blijven stokstijf liggen en lijken ze levenloos. Zoals een onderzoeker uit Berlijn droogjes samenvatte: “Doen alsof je dood bent — het werkt.” Natuur blijft de beste bron van verrassingen — zelfs na al die jaren veldwerk rond de Veluwe of gewoon in een park in Rotterdam.
Wat leren we hiervan?
- De Amazone huist nog altijd diersoorten die alle verwachtingen tarten
- Niet alles wat griezelig klinkt, vormt een gevaar voor de mens
- Met een scherp oog en een open houding kan zelfs een dagje in Nederlandse natuur verrassend uitpakken
- Houd je ogen open — de natuur blijft inspireren en verwonderen
Misschien kijkt u na dit artikel met andere ogen naar de wespen in uw tuin of de kikkers langs het fietspad. Blijf nieuwsgierig — tenslotte zijn ook we in Nederland omringd door onontdekte verhalen.
