2025 lijkt soms een film — nu melden wetenschappers dat een gigantische, ‘gehoornde’ komeet die drie keer groter is dan de Mount Everest op weg is naar de aarde. Dat klinkt al spannend genoeg, maar het wordt nog interessanter: deze komeet, 12P/Pons-Brooks, is recentelijk voor de tweede keer geëxplodeerd.
Wat is er nu precies aan de hand?
De uitbarsting van deze ijsreus vond plaats op 5 oktober. 12P/Pons-Brooks is een zogenaamde cryovulkanische komeet, oftewel een koude vulkaan met een diameter van ruim 30 kilometer — vergelijkbaar met de grootte van steden als Utrecht of Haarlem. Voor wie het aandurft te vergelijken: de Mount Everest reikt tot zo’n 8,8 kilometer hoog.
Deze komeet: feiten op een rij
- Bekend van zijn indrukwekkende explosies van ijs en gas.
- Wordt elke 71 jaar zichtbaar vanaf aarde.
- De kern vertoont barsten waaruit bevroren materiaal spuit — alsof een literpak Fristi in de vriezer knalt.
- De ‘gehoornde’ vorm is uniek en fascineert astronomen wereldwijd.
Wat veroorzaakte de explosie?
Bij die laatste uitbarsting werd de komeet plots veel helderder — zo’n 12 keer, melden waarnemers van de British Astronomical Association. Het geheim? Een enorme drukopbouw van gas en ijs in de kern barst plots naar buiten, waardoor de bekende coma ontstaat: een gaswolk rond de komeet. Het was zo krachtig dat de coma er uitzag als duivelshoorns. Kijk maar naar de spectaculaire foto’s hieronder.
Duivelshoorns of Star Wars?
Over de vreemde vorm zijn de meningen verdeeld. Sommige experts vergelijken het beeld met het ruimteschip Millennium Falcon uit Star Wars. De oorzaak? Hoogstwaarschijnlijk een onregelmatige kern — alsof u door een lek vergiet staart waaruit damp ontsnapt. “Waarschijnlijk zorgt een ongewoon gevormde opening voor die rare uitstroom,” aldus Richard Miles van de Britse astronomieclub.
Moeten we ons zorgen maken?
Goed nieuws — ondanks zijn angstaanjagende uiterlijk suist 12P/Pons-Brooks op veilige afstand voorbij. De dichtste nadering is pas in 2024, maar dan is de komeet wél met het blote oog te zien. Daarna duurt het tot 2095 voor zijn volgende ‘come-back’. Echte impactangst hoeft u gelukkig niet te hebben.
Komt deze explosie vaker voor?
Zeker. Dit was de tweede explosie sinds juli 2024, en dat terwijl het ruim 69 jaar geleden was dat deze komeet voor het eerst zo heftig uitbarstte. In juli was de uitstoot van gassen maar liefst 7.000 keer breder dan de kern zelf!
Interessante weetjes voor liefhebbers
- 12P/Pons-Brooks is in 1812 ontdekt door Jean-Louis Pons.
- Er zijn slechts twintig bekende kometen met actieve ijsvulkanen.
- De beroemdste, 29P/Schwassmann-Wachmann, spuwde het afgelopen jaar ruim 1 miljoen ton cryomagma de ruimte in — zijn grootste uitbarsting in de afgelopen tien jaar.
Waar kunt u dit spektakel zien?
Met een beetje geluk ziet u de komeet in 2024 als een heldere vlek in de hemel boven Nederland. Houd lokale sterrenwachten als Sonnenborgh in Utrecht of het Planetarium in Amsterdam in de gaten voor kijkmomenten of thema-avonden rond deze unieke gebeurtenis.
Laatste tip
U hoeft geen professioneel sterrenkijker te zijn. Met een verrekijker — of zelfs met het blote oog bij heldere hemel buiten de lichtsteden — krijgt u wellicht een glimp op van dit kosmische fenomeen. Wie weet, misschien merkt u wel net die iconische duivelshoorns op.
