Versterking van diplomatieke bedoelingen ondanks diepe meningsverschillen
Tijdens een gespannen vergadering van de VN Veiligheidsraad op dinsdag hebben Iran en de Verenigde Staten hun inzet voor diplomatie opnieuw bevestigd. Toch blijven de meningsverschillen over het nucleaire akkoord tussen de twee landen groot en complex. De zesde ronde van gesprekken tussen Washington en Teheran was gepland kort na de Israëlische militaire acties van juni, toen de VS zich aansloten bij Israël in het bombaderen van Iraanse nucleaire locaties. Deze gesprekken werden echter geannuleerd, en in september distantieerde de hoogste leider van Iran, ayatollah Ali Khamenei, zich van directe nucleaire onderhandelingen met de Verenigde Staten.
Iran blijft vasthouden aan principes van diplomatie
De Iraanse ambassadeur bij de VN, Amir Saeid Iravani, verklaarde dat Iran nog steeds volledig verbonden is aan principes van diplomatie en echtheidsgedreven onderhandelingen. Hij benadrukte dat de verantwoordelijkheid nu bij Frankrijk, Groot-Brittannië en de VS ligt om hun koers te herzien en concrete, geloofwaardige stappen te zetten om wederzijds vertrouwen te herstellen. Iran blijft trouw aan de kernprincipes van het nucleaire akkoord van 2015, dat bedoeld was om Teheran te verhinderen nucleaire wapens te ontwikkelen. Het akkoord voorzag dat Iran zijn nucleaire programma zou beperken in ruil voor het opheffen van de internationale sancties.
Uitspraken en standpunten van betrokken landen
In 2018 maakte president Donald Trump bekend de overeenkomst te verlaten, waarmee de Verenigde Staten zich terugtrokken uit het akkoord met Iran en de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad plus Duitsland. Tijdens de vergadering uitwisseling tussen diplomaten uit beide landen, sprak Morgan Ortagus, adviseur van de Amerikaanse missie en voormalig woordvoerder van het State Department, haar bereidheid uit tot formele gesprekken met Iran, mits Teheran bereid is tot een direct en serieus dialoog. Ortagus stelde dat Trump tijdens beide ambtsperioden de ‘hand van diplomatie’ aan Iran had uitgestoken, maar dat Iran deze niet had aangenomen.
De toenadering en de voortdurende meningsverschillen
Ortagus benadrukte dat de VS slechts bereid zijn tot dialoog onder de voorwaarde dat Iran geen nucleair materiaal zal verrijken, een punt dat vooral bij Iran als zeer problematisch wordt ervaren. Iravani gaf aan dat de Amerikaanse insistence op nul verrijking in strijd is met de rechten van Iran onder het verdrag van 2015 en dat het niet volgen van eerlijke onderhandelingen doet afnemen. Hij waarschuwde dat als Frankrijk en Groot-Brittannië verder zij aan zij blijven staan met de VS, de diplomatie effectief zal worden ondermijnd. Iran stelt dat het zich niet zal onderwerpen aan druk en intimidatie.
Reacties op sanctieherinvoer en nucleair verrijkingsniveau
In september activeerden de drie Westerse leden van het akkoord—Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland—een mechanisme om de opgeheven sancties onmiddellijk te herintroduceren, vanwege Iran’s schendingen van de voorwaarden. Terwijl de spanningen toenamen, versnelde Iran de productie van verrijkt uranium tot bijna wapenswaardige niveaus. Het VN- nucleair waakhond, het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA), meldde dat Iran meer dan 440 kilogram uranium bezit dat tot 60% verrijkt is, wat technisch dicht in de buurt komt van de 90% die vereist is voor militaire doeleinden.
Verdeelde reacties op straffen en nucleaire voortgang
De adjunct-ambassadeur van Frankrijk bij de VN, Jay Dharmadhikari, verdedigde de herinvoering van de sancties en stelde dat sinds 2019 Iran zich schuldig heeft gemaakt aan een toenemende schending van alle beperkingen die bedoeld zijn om zijn nucleaire programma vreedzaam te houden. Tegelijkertijd onderstreepte hij dat het opnieuw invoeren van sancties niet betekent dat men stopt met het zoeken naar een diplomatieke oplossing. Aan de andere kant stelde de Russische VN-ambassadeur, Vassily Nebenzia, dat Frankrijk duidelijk heeft gefaald in haar pogingen om een akkoord te bereiken, en dat zij dat weet.
