Overeenkomst over steun voor Oekraïne
Op vrijdag hebben de leiders van de Europese Unie ingestemd met het verstrekken van een omvangrijke rentevrije lening aan Oekraïne, bedoeld om de militaire en economische behoeften van het land te bedienen voor de komende twee jaar. Volgens EU-Raadvoorzitter Antonio Costa is hierover een akkoord bereikt, maar er is geen overeenstemming over het gebruik van bevroren Russische activa om de benodigde gelden te genereren.
Costa liet via sociale media weten: “We hebben een deal. De beslissing is genomen om 90 miljard euro steun te bieden aan Oekraïne voor 2026-2027. We zijn ons eraan verbonden en hebben het uitgevoerd.” De fondsen worden door de EU geleend op de kapitaalmarkten en ondergebracht in het zevenjarige meerjarige budget van de lidstaten.
Reacties van Europese leiders
De Franse president Emmanuel Macron omschreef het overeengekomen akkoord als een belangrijke stap voorwaarts. Hij benadrukte dat deze aanpak “de meest realistische en praktische manier” is om Oekraïne en haar oorlogsvoering te financieren. Macron voegde eraan toe dat het akkoord een mechanisme bevat om drie landen — Hongarije, Slowakije en Tsjechië — te beschermen tegen eventuele financiële gevolgen.
Ook de Duitse bondskanselier Friedrich Merz waardeerde de beslissing. Na langdurige onderhandelingen tot diep in de donderdagavond, wilde hij benadrukken dat de EU garanties zal bieden ter bescherming van België, mocht het land de lening aan Oekraïne ondersteunen en daarmee Russische vergeldingsmaatregelen riskeren.
Merz stelde: “Het financiële pakket voor Oekraïne is afgerond.” Hij benadrukte dat Oekraïne een rentevrije lening krijgt en dat “deze middelen voldoende zijn om de militaire en begrotingsbehoeften van Oekraïne voor de komende twee jaar te dekken.” Daarnaast verklaarde hij dat de bevroren Russische activa tot Rusland de oorlogscompensaties aan Oekraïne heeft betaald, niet zullen worden vrijgegeven.
Blokkering van Russische activa en betaling van oorlogsschade
Volgens Merz blijven de bevroren Russische activa in de EU geblokkeerd totdat Rusland oorlogsschade aan Oekraïne ontvangt, waarvan wordt geschat dat deze meer dan 600 miljard euro bedraagt, oftewel ongeveer 700 miljard dollar, volgens Oekraïense bronnen. Merz verklaarde bovendien dat “als Rusland geen war reparaties betaalt, wij — volledig in overeenstemming met het internationale recht — gebruik zullen maken van de bevroren Russische bezittingen om de lening terug te betalen.”
President Zelenskyy riep eerder op snelle beslissingen, omdat Oekraïne volgens schattingen van het Internationaal Monetair Fonds in 2026 en 2027 137 miljard euro (161 miljard dollar) nodig zal hebben. De regering in Kyiv staat op de rand van faillissement en heeft dringend de financiering nodig voor het begin van het jaar.
Politieke en juridische complicaties
De Poolse premier Donald Tusk waarschuwde vroeg op donderdag dat steun zal worden geleverd in de trant van “ofwel geld vandaag of wel bloed morgen” om Oekraïne te helpen. In Europa worden momenteel ongeveer 210 miljard euro (246 miljard dollar) aan Russische activa bevroren, vooral bij de Belgische clearinghouse Euroclear.
België uitte enkele bezwaren tegen het leningplan, uit angst voor juridische risico’s en de negatieve impact op Euroclear’s bedrijfsvoering. Vorige vrijdag spande de Russische Centrale Bank een rechtszaak aan tegen Euroclear om te voorkomen dat bevroren Russische fondsen worden gebruikt voor een lening aan Oekraïne.
Costa benadrukte echter: “De Unie behoudt zich het recht voor om de bevroren activa te gebruiken voor de terugbetaling van deze lening.”
