Optreden in Noorwegen en de situatie rond María Corina Machado
In de vroege uren van donderdagmorgen maakte María Corina Machado, een prominente leider van de Venezolaanse oppositie, haar eerste publieke verschijning sinds elf maanden. Ze zwaaide naar haar supporters bij een hotel in Noorwegen, kort nadat haar dochter de Nobelprijs voor de Vrede namens haar in ontvangst had genomen.
Machado was sinds 9 januari in clandestiniteit nadat ze kort werd vastgehouden tijdens een protest in Caracas, de hoofdstad van Venezuela. Volgens eerdere verwachtingen zou ze deelnemen aan de ceremonie in Oslo, waar ook staatshoofden en haar familie wachtten om haar te zien. Tijdens een audio-opname van een telefoongesprek die op de Nobel-website werd gepubliceerd, verklaarde ze dat ze niet op tijd in Noorwegen zou kunnen arriveren, omdat velen “hun leven hadden risked” om haar aanwezigheid mogelijk te maken.
Haar dochter, Ana Corina Sosa, nam de prijs in haar plaats in ontvangst.
Uitspraken van Sosa en de situatie in Venezuela
Sosa benadrukte dat haar moeder wenst te leven in een vrij Venezuela en nooit zal opgeven voor dat doel. “Daarom weten wij allemaal en ik weet dat ze heel snel in Venezuela zal terugkeren,” aldus Sosa.
De voorzitter van de Noorse Nobelcommissie, Jørgen Watne Frydnes, zei tijdens de uitreiking dat María Corina Machado alles heeft gedaan om aanwezig te kunnen zijn op de ceremonie, een reis die onder extreme gevaarlijke omstandigheden werd ondernomen.
Hij bevestigde dat Machado veilig is en dat ze in Oslo zal zijn, ondanks dat ze fysiek niet aanwezig kon zijn bij de ceremonie. “We zijn erg tevreden haar hier veilig te weten,” zei hij onder applaus.
Machado, in een audio-opname, uitte haar dankbaarheid aan degenen die haar hadden geholpen om in Noorwegen te geraken en stelde dat deze erkenning betekent voor het Venezolaanse volk. Ze voegde toe dat ze binnenkort haar familie en kinderen zal omhelzen, die ze al twee jaar niet had gezien, evenals vele Venezolanen en Noren die haar strijd delen.
Solidariteit en internationale steun
Op woensdag was er een optocht van invloedrijke Latijns-Amerikaanse figuren die solidariteit uitten met Machado. Onder hen waren de Argentijnse president Javier Milei, de Ecuadoriaanse president Daniel Noboa, de Panamese president José Raúl Mulino en de Paraguayaan Santiago Peña.
Machado, 58 jaar oud, werd op 10 oktober geëerd vanwege haar inzet voor een democratische overgang in haar land. Jørgen Watne Frydnes stelde dat Venezuela zich heeft ontwikkeld tot een autoritair regime, en beschreef Machado als een van de meest uitzonderlijke voorbeelden van burgerlijke moed in de recente geschiedenis van Latijns-Amerika.
Ze won een voorverkiezing binnen de oppositie en was van plan om tegen president Nicolás Maduro te deelnemen aan de verkiezingen van vorig jaar, maar de regering verbood haar kandidaat te zijn. In haar plaats deed de gepensioneerde diplomaat Edmundo González mee.
De voorbereiding op de verkiezingen van 28 juli 2024 werden gekenmerkt door wijdverspreide repressie, waaronder diskwalificaties, arrestaties en mensenrechtenschendingen. Na de bekendmaking van Maduro als winnaar, door een door hem loyale verkiezingscommissie, nam González asiel in Spanje.
Internationale kritiek en de strijd voor vrijheid
VN-mensenrechtenfunctionarissen en talrijke onafhankelijke mensenrechtenorganisaties uitten hun bezorgdheid over de situatie in Venezuela en riepen op tot het ter verantwoording roepen van Maduro voor de onderdrukking van oppositie en dissidenten.
In haar toesprak, geschreven door haar moeder, benadrukte Sosa dat de Venezolaanse strijders de les hebben geleerd dat democratie alleen mogelijk is door te vechten voor vrijheid. Ze merkte op dat de recente spanningen tussen Washington en Caracas niet aan bod kwamen in haar toespraak, hoewel de Amerikaanse president Donald Trump herhaaldelijk een militaire operatie in het Caribisch gebied heeft gesteund die Venezolanen in internationale wateren heeft getroffen en zelfs bedreigingen tegen Venezuela uitte.
Van de genoemde helden van deze strijd, noemde Sosa “wereldleiders die zich bij ons hebben aangesloten en onze zaak hebben verdedigd,” zonder verdere details.
Frydnes stelde dat de macht van autoritaire leiders zoals Maduro niet eeuwig is en dat geweld niet het volk zal doen buigen. Hij riep Maduro op het verkiezingsresultaat te accepteren en af te treden.
Vorige Nobelprijswinnaars en de risico’s van deelname
Volgens de officiële Nobel-prijzenwebsite zijn vijf eerdere laureaten van de Nobelprijs voor de Vrede op het moment van de uitreiking gevangen of gearresteerd geweest. Recent was dat de Iraanse activiste Narges Mohammadi in 2023 en de Wit-Russische mensenrechtenvoorvechter Ales Bialiatski in 2022. Andere namen op die lijst zijn Liu Xiaobo uit China (2010), Aung San Suu Kyi uit Myanmar (1991) en Carl von Ossietzky uit Duitsland (1935).
Gustavo Tovar-Arroyo, een Venezolaanse mensenrechtenactivist die in 2012 in ballingschap ging, zei dat Machado’s supporters “het beste hebben gedaan om haar hier te krijgen, zoals ze het verdient.” Hij erkende dat ze het risico kenden, maar dat dat inherent is aan het vechten tegen dictaturen, tirannie of criminele regimes.
