Begin van de reis en doelstellingen
Paus Leo XIV landde in het Midden-Oosten, een regio die geteisterd wordt door conflicten, voor zijn eerste internationale reis sinds zijn aantreden. Tijdens deze zesdaagse tour door Turkije en Libanon wil hij vrede bevorderen en de Katholieke Kerk helpen bij het overbruggen van eeuwenoude scheidingen met andere religies en denominaties.
De paus plant ontmoetingen met religieuze en politieke leiders, het leiden van missen in beide landen, en het bieden van ondersteuning aan christelijke gemeenschappen die al lange tijd onder druk staan. Nog voor vertrek deelde hij via NBC News een boodschap van dankbaarheid, waarin hij mensen opriep “om iemand te bedanken” en te erkennen dat velen vele geschenken ontvangen hebben, vooral het geschenk van het leven.
Vervoer, cadeaus en doelstellingen van de reis
Op zijn vlucht naar Ankara, de hoofdstad van Turkije, werden geschenken uitgedeeld, waaronder een pecan pie die hem door NBC News werd aangeboden. Vervolgens verklaarde de paus dat hij samen met andere kerkleiders hoopt “te verkondigen hoe belangrijk vrede is wereldwijd en iedereen uit te nodigen om samen te zoeken naar meer eenheid.”
Sommigen dachten dat de Amerikaanse paus misschien eerst naar de Verenigde Staten of Peru zou reizen, waar hij jaren lang als missionaris en later als bisschop en aartsbisschop had gewerkt en in 2015 de Amerikaanse nationaliteit verkreeg. Maar voor de historicus Miles Pattenden, verbonden aan de Universiteit van Oxford, was de keuze voor het Midden-Oosten “niet bijzonder verrassend.”
Hij benadrukte dat de regio “het hart van het christendom” is en dat de gelegenheid werd aangegrepen vanwege de 1700ste verjaardag van het Concilie van Nicaea, het eerste ecumenisch concilie van het christendom.
Het Concilie van Nicaea en de eenwording van de Kerk
Het concilie, bijeengeroepen door keizer Constantijn die het christendom tot officiële godsdienst maakte binnen het Romeinse Rijk, leidde tot de oprichting van de Nicaeense geloofsbelijdenis. Deze vormt nog steeds de basis van de kernstellingen van het christendom, waarin onder andere wordt bevestigd dat Jezus de zoon van God is. Pattenden stelde dat deze geloofsbelijdenis “fundamenteel is voor wat christenen, inclusief katholieken, tegenwoordig geloven.”
De paus zal samen met de oosters-orthodoxe patriarch Bartholomeus bidden bij de locatie van de bijeenkomst uit 325 na Christus, nu bekend als Iznik, en daarna een gezamenlijke verklaring ondertekenen als teken van christelijke eenheid.
Herstel en verdere context van de reis
Bartholomeus verklaarde dat “1.000 jaar verdeeldheid een diepe wond heeft achtergelaten die niet gemakkelijk te helen is.” Hij benadrukte de plicht om die wond “te genezen,” vooral door de erfenis van de Grote Kerkscheuring uit 1054, die de oosterse en westerse kerken splitste, voornamelijk door geschillen over de primairiteit van de paus.
Naast het bespreken van de historische schisma’s biedt de reis de paus ook de gelegenheid om standen te spreken over de hedendaagse conflicten in de regio. Zo is het gebied sinds twee jaar het toneel van oorlog in Gaza, worden bijna dagelijks Israëlische militaire aanvallen uitgevoerd in Libanon — dat een van de grootste christelijke gemeenschappen in het Midden-Oosten herbergt — en vinden er Amerikaanse en Israëlische luchtaanvallen op Iran plaats.
Recentelijk hebben Israëlische luchtaanvallen op Zuid-Libanon toegenomen, waaronder een aanval op de hoofdstad Beirut afgelopen zondag, waarbij vijf mensen stierven en 25 gewond raakten, volgens het Libanese ministerie van Volksgezondheid. Een van de doelwitten was Haytham Tabatabai, het hoofd van het militaire commando van Hezbollah.
Ontmoetingen en de keuze van locaties
Naast ontmoetingen met religieuze leiders zal Leo ook president Recep Tayyip Erdogan in Turkije en president Joseph Aoun in Libanon ontmoeten. Pattenden merkte op dat Turkije een invloedrijke regio is en dat de reis erkent dat Turkije een belangrijke regionale macht is.
In Libanon brengt de paus tijd door in stilte bij de locatie van de havenexplosie van Beirut in augustus 2020, waarbij minstens 218 mensen omkwamen en duizenden gewonden vielen bij de ontploffing van tonnen ammoniumnitraat. Deze ramp had miljarden dollars aan schade tot gevolg en veroorzaakte woede onder de Libanese bevolking, die de bevindingen van overheidsonzorg betitelde als mogelijk oorzaak. Een onderzoek naar de explosie stagneert nog steeds vijf jaar later.
Pattenden stelde dat de keuze voor deze landen hem in staat stelt de aandacht te vestigen op regio-issues zonder zich in controversiële situaties te bewegen, zoals Gaza of Israël. Zijn voorganger, de gestorven paus Franciscus, had enige controverse veroorzaakt doordat hij partij was geworden in het Israël-Gaza conflict, wat bij sommige katholieken tot onrust leidde.
Leo wordt naar verwachting bijna volledig in het Engels spreken, met enige Franse zinnen in Libanon. Eerdere pauselijke reizen werden vaak gehouden in het Italiaans, de lingua franca van het Vaticaan, maar deze aanpak maakt het mogelijk om wereldwijd een breed publiek rechtstreeks te bereiken. Pattenden merkte op dat het kijken naar de impact hiervan “zeer interessant” zal zijn.
