De staatsgreep en de onmiddellijke reactie
Op woensdag kondigden een groep militairen in Guinea-Bissau aan dat ze de controle hadden overgenomen, een regio bekend om haar politieke instabiliteit en frequente staatsgrepen. In een verklaring die werd voorgelezen op de nationale tv, meldden de officieren dat ze president Umaro Sissoco Embalo hadden afgezet, het verkiezingsproces hadden opgeschort, de grenzen hadden gesloten en dat er een avondklok werd ingesteld. Ze stelden dat ze “Het Hoofd Militair Commando voor het Herstel van Orde” hadden gevormd en dat het land onder hun leiding zou blijven totdat anders wordt beslist.
De gebeurtenissen rondom de coup
Kort voor de openbare verklaring klonken er schoten nabij het hoofdgebouw van de kiescommissie, het presidentiële paleis en het ministerie van Binnenlandse Zaken, aldus ooggetuigen. Het vuurweer duurde ongeveer een uur, maar leek rond 16:45 lokale tijd (11:45 ET) te zijn gestopt. Een Reuters-correspondent meldde dat er nog geen berichten waren over slachtoffers.
De verkiezingsuitslag en de actuele situatie
De kiescommissie zou op donderdag de voorlopige resultaten bekendmaken van de verkiezingen van de vorige zondag. Bij die verkiezingen stonden Embalo en de belangrijkste uitdager Fernando Dias tegenover elkaar. Beide partijen claimden de overwinning na de eerste ronde. Embalo streefde ernaar de eerste president in drie decennia te worden die een tweede termijn in Guinea-Bissau weet te behalen, een klein land langs de West-Afrikaanse kust tussen Senegal en Guinee.
Hoewel de communicatie met Embalo moeilijk was, gaf zijn woordvoerder, Antonio Yaya Seidy, aan dat onbekende schutters de verkiezingscommissie aanvielen om de uitslag bekendmaking te verhinderen. Volgens hem waren de daders gelieerd aan Dias, maar zonder bewijs. Een woordvoerder van Dias reageerde niet onmiddellijk op vragen om commentaar.
Reacties van politieke leiders en de historische context
De voormalige premier Domingos Simoes Pereira, die in 2019 verloor van Embalo in een gespannen tweede ronde en nu Dias steunt, verklaarde dat Dias niets met de aanval te maken had. Pereira zei dat Dias op dat moment met verkiezingswaarnemers zat toen “iemand in de zaal opstond en aankondigde dat er schoten in het centrum van de stad waren”. Pereira bevestigde dat Dias veilig was en in Bissau verbleef.
Guinea-Bissau kent een geschiedenis van politieke onrust, met minstens negen coups en mislukte staatsgrepen sinds de onafhankelijkheid van Portugal in 1974. Embalo beweert tijdens zijn presidentschap drie keer te zijn aangevallen, terwijl critici hem beschuldigen crises te creëren om repressieve maatregelen te rechtvaardigen.
