De reactie van de BBC en de inhoud van de excuses
Op donderdag heeft de BBC haar excuses aangeboden aan de Amerikaanse president Donald Trump vanwege een onjuiste bewerking van een toespraak die hij op 6 januari 2021 hield. De zender stelde echter dat dit niet heeft geleid tot smaad en verwierp daarmee de basis voor de dreiging van een rechtszaak van één miljard dollar die Trump had aangekondigd.
De voorzitter van de BBC, Samir Shah, stuurde een persoonlijke brief aan het Witte Huis waarin hij en de organisatie hun spijt uitspreken over het bewerkte fragment uit de speech van Trump. In de brief werd ook bevestigd dat er geen plannen zijn om de documentaire opnieuw uit te zenden, waarin delen van de toespraak werden samengevoegd die bijna een uur van elkaar verwijderd waren.
De BBC erkende dat de bewerking onbedoeld de indruk heeft gewekt dat er een aaneengesloten stuk van de speech werd getoond, terwijl het in werkelijkheid gaat om uitspraken uit verschillende momenten. Volgens de zender gaf dit de verkeerde voorstelling dat Trump een directe oproep tot geweld had gedaan.
De rechtszaak en de publieke reactie
Trump’s advocaat had de BBC schriftelijk om een excuses gevraagd en gedreigd met een rechtszaak van een miljard dollar wegens de schade die de documentaire hem zou hebben toegebracht. Er werd een deadline gesteld voor vrijdag waarop de BBC zou moeten reageren. Alhoewel de verklaring van de BBC niet inging op het verzoek om compensatie voor de vermeende financiële en reputatieschade, vermeldde de koptekst van het nieuwsbericht wel dat de zender weigerde te betalen.
De kwestie ontstond naar aanleiding van een uitzending van de BBC’s programma ‘Panorama’ getiteld ‘Trump: A Second Chance?’, dat enkele dagen voorafgaand aan de Amerikaanse presidentsverkiezing van 2024 werd uitgezonden. In de documentaire werden citaten uit Trump’s speech van 2021 samengevoegd, waardoor het leek alsof Trump supporters opgeroepen had tot mars en strijd.
Een deel van de oorspronkelijke speech waarin Trump aangaf dat hij gehoopt had op vreedzame demonstraties, werd uit de montage gesneden. Directeur-generaal Tim Davie en hoofdredacteur Deborah Turness stapten op zondag op, omdat zij de zaak schadelijk vonden voor de reputatie van de BBC. Davie verklaarde dat als CEO van BBC News en Current Affairs de verantwoordelijkheid bij hem ligt.
De juridische kwestie en de mogelijke uitkomsten
De advocaat van Trump eiste een officiële verklaring en een volledige en correcte rectificatie van de documentaire, inclusief verwijdering van andere ‘valse, lasterlijke, denigrerende, misleidende of opruiende’ uitspraken over Trump. Juridisch gezien wordt verwacht dat het moeilijk zal zijn voor Trump om de zaak voor de rechter te brengen in het Verenigd Koninkrijk of de VS. De BBC kan aanvoeren dat Trump geen daadwerkelijke schade heeft geleden, zeker omdat hij in 2024 toch tot president werd verkozen.
De verjaringstermijnen voor dergelijke claims in het VK waren al meer dan een jaar geleden verstreken, zeker omdat de documentaire niet in de VS werd uitgezonden. Het is bovendien moeilijk bewijs te leveren dat Amerikanen negatiever over Trump dachten vanwege een programma dat zij niet konden zien.
De meeste juridische experts wijzen erop dat de claims van Trump tegen de media weinig kans van slagen hebben. Desalniettemin heeft hij enkele lucratieve schikkingen gewonnen, onder andere een rechtszaak tegen CBS en ABC, waarbij hij mogelijk de fout van de BBC zou kunnen benutten voor een financiële vergoeding, bijvoorbeeld ten gunste van een liefdadigheidsinstelling.
Relevante voorbeelden van vergelijkbare rechtszaken
In juli vroeg Paramount, eigenaar van CBS, een schikking van 16 miljoen dollar nadat Trump een rechtszaak had aangespannen over een bewerkte uitzending van ’60 Minutes’ met voormalig vicepresident Kamala Harris. Trump beweerde dat de opname zodanig was bewerkt dat Harris, die in 2024 kandidaat voor het presidentschap is, positiever leek.
Daarnaast betaalde ABC News vorig jaar 15 miljoen dollar om een rechtszaak te schikken nadat een onjuiste uitspraak van anchor George Stephanopoulos was gedaan over de aansprakelijkheid van Trump in een zaak van seksueel geweld, waarbij een jury stelde dat hij verantwoordelijk was voor het seksueel misbruiken van E. Jean Carroll.
De excuses en rectificatie van de BBC volgden op berichten over een soortgelijke montage in 2022 van een aflevering van het programma ‘Newsnight’, waarin delen van Trump’s speech weer waren samengevoegd.
