In Zuid-Frankrijk, vlakbij het dorpje Saint-Paul-Trois-Châteaux, hebben archeologen de gruwelijke sporen blootgelegd van een ritueel dat je normaal alleen in misdaaddrama’s ziet. Meer dan 5.500 jaar geleden werden hier waarschijnlijk twee vrouwen, gebonden en levend begraven, op een manier die opvallend veel lijkt op wat we vandaag de dag kennen uit het Italiaanse onderwereldmilieu.
Forensisch onderzoek met een duister randje
De overblijfselen, gevonden in een soort silo-achtige kuil, vertonen forensisch bewijs van een praktijk die nog altijd resoneert in verhalen over de mafia: ‘incaprettamento’. hierbij worden enkels en keel samengebonden – het slachtoffer stikt, feitelijk zonder bloedvergieten. Franse onderzoekers stelden recent vast dat deze wrede techniek waarschijnlijk ook in het neolithicum voorkwam, eeuwen voordat Italië bestond zoals we het nu kennen.
Rituele moorden, meer dan een wild verhaal
De vindplaats houdt archeologen sinds de opgraving in 1985 bezig. Men vond drie skeletten, waarvan men met ruim 95% zekerheid weet dat ze vrouwelijk zijn – de derde lag apart van het ‘bond-paar’. De locatie van de kuil wijst erop dat het waarschijnlijk een plek was waar men samenkwam bij de zonnewende, om verandering en vruchtbaarheid te vieren. Daarbij hoorden mogelijk ook offers, in de hoop op een rijke oogst.
Macabere details uit het Neolithicum
Volgens hoofdauteur Éric Crubézy van de universiteit van Toulouse: “Telkens speelt het idee dat iemand moet sterven zodat de gewassen groeien.” De exacte doodsoorzaak van de derde vrouw blijft onduidelijk — wel staat vast dat alle drie gelijktijdig zijn begraven. Of ze in de kuil stierven of al dood waren, is lastig te bewijzen, maar sporen suggereren een duidelijke link met het graf zelf.
Geen gewone begrafenis
Was het verbergen van lichamen het enige doel, dan “zou men ze gewoon onder de overhang hebben geschoven”, zoals onderzoekers schrijven. Maar de vrouwen zijn zorgvuldig – en krachtig – op elkaar gestapeld, samen met fragmenten van maalstenen. Dat wijst op meer: bewuste opoffering, met een rauw randje.
- De vrouw op haar buik: vermoedelijk overleden door hartstilstand
- De vrouw op haar rug: gestikt door het gewicht van de ander – of door ligatuurstrangulatie
Eén ding staat vast: de wreedheid van het gebeuren staat buiten kijf. Deze techniek — en het motief — zien onderzoekers verspreid door Europa bij minstens 20 soortgelijke neolithische vindplaatsen. Daarbij werden 12 slachtoffers ook in silo’s of putten ontdekt.
Europa’s prehistorische “onopgeloste zaken”
Sommige rituelen blijven mysterieus en doen je haast twijfelen of Netflix niet stiekem meekijkt op de archeologische site. Crubézy noemt het “een wrede vorm van offeren – geen messen, geen bloed, maar zelf uitgevoerde dood.” Onderzoekers vermoeden zelfs dat deze praktijken hun eigen ‘ziektegolven’ hadden, en eeuwenlang van regio naar regio oversloegen.
Wat betekent dat voor ons?
Dit onderzoek geeft een fascinerend en rauw inkijkje in het dagelijks bestaan, en sterven, van onze verre voorouders hier in Europa. Misschien sta je na het lezen anders in de rij bij de AH of kijk je met andere ogen naar een oude waterput in een Brabants dorp. Het idee dat zulke praktijken zó dichtbij huis ooit ‘normaal’ waren — dat is een feit waar je even bij stil wilt staan. En wie weet: binnenkort toch liever een andere route nemen tijdens die avondwandeling?
