Een afscheid vóór het afscheid nemen: dat was de onverwachte wens van mijn zus Heidi, vlak voor haar dood vorig jaar. Ze was pas 34, maar verlangde naar een feestje met alle mensen die haar dierbaar waren. Geen standaard bijeenkomst na het einde, maar juist een viering van haar bestaan — proper Hollands, met een enorme gastenlijst.
Een afscheid met een uitroepteken
Zelf omschreef ik het als een uitroepteken achter de zin die haar leven was — het echte slotmoment. Misschien kent u het wel: het idee van ‘closure’, dat je samen afsluit wat er is geweest, zonder dat iedereen in het zwart hoeft te verschijnen.
In 2018 hoorden we het slechte nieuws. Heidi kreeg de diagnose myelodysplastisch syndroom — een zeldzame bloedziekte die zich even koppig toonde als de Amsterdamse spitsen: ongrijpbaar en gevaarlijk. Plots gingen gesprekken niet meer over vakanties naar Texel of nieuwe koffietentjes in Rotterdam, maar over afscheid nemen.
Voorbereiden alsof het een bruiloft was
We planden Heidi’s ‘levende uitvaart’ alsof het een bruiloft was: er kwamen speeches, dans én catering (positief verrast door de vegan opties van lokale helden als De Vleesch Lobby). De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat we het kleinschalig verwachtten — dat er misschien een handjevol intimi zou verschijnen.
- Sommigen hoefden maar om de hoek te fietsen.
- Anderen besloten hun vakantie op de Veluwe te annuleren en snel naar Utrecht te komen.
- Eén vriendin vloog halsoverkop vanuit Barcelona terug.
En toen gebeurde er iets onverwachts: er stonden in totaal zo’n 200 mensen voor de deur. Het was hoogzomer, de terrassen vol — toch maakte iedereen tijd om samen haar leven te vieren.
Magische momenten, een dans uit het verleden
Het werd een avond die nog steeds nazindert in mijn geheugen. Heidi deelde een laatste dans met haar man, op hetzelfde nummer als op hun trouwerij — zomaar, tussen de tafels door. Sommige momenten waren pijnlijk, vol afscheid en gemis, maar veel vaker voelde het juist warm en werkelijk — magisch, dan ook echt.
Waarom zouden we wachten met vieren?
Later schreef ik een gedicht op X (dat tegenwoordig X heet, u kent het wel, dat oude Twitter). ‘Geef een feestje voor iemand die weet dat het einde nadert — niet zo’n standaard uitvaart waar we allemaal een beetje ongemakkelijk bij zijn.’
Wanneer staan we nu écht even stil bij het leven? Soms zijn we te druk, zetten we doelen maar telkens verder. Dit samenzijn was bijzonder: we sloten als groep een hoofdstuk af en konden zonder spijt zeggen — ze heeft geleefd, en hóe.
Zelf organiseren? Een paar tips:
- Vraag de hoofdpersoon hoe zij het écht willen.
- Denk groot, maar houd ruimte voor kwetsbaarheid.
- Betrek lokale cateraars, bijvoorbeeld van uw favoriete buurtzaak.
- Luister samen naar muziek die bij het leven past, niet bij afscheid nemen — ook zomaar Blaudzun of Kensington kan prachtig werken.
- Laat iedereen iets vertellen of opschrijven — die herinneringen zijn goud waard.
Zo’n levend afscheid klinkt misschien gek. Maar als ik iets heb geleerd: als het leven gevierd kan worden, doe het dan op z’n Amsterdams — samen, vol sfeer, met het mooiste bier op tafel.
